Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • مبحث:Xjrdlg8e95fvj53mMrezatayyebi
    Mrezatayyebi (بحث | مشارکت‌ها) در «درخواست بازبینی» نظری داد (تا جایی که به نظرم امکان داشت، سعی کردم ترجمه رو اصلاح کنم. و یه سری لینک و غیره هم اضافه کردم. توی قسمت «warning»ها هم از «resolve» استف...)
     

مبحث:Xjrdlg8e95fvj53m

Mrezatayyebi (بحث | مشارکت‌ها) در «درخواست بازبینی» نظری داد (تا جایی که به نظرم امکان داشت، سعی کردم ترجمه رو اصلاح کنم. و یه سری لینک و غیره هم اضافه کردم. توی قسمت «warning»ها هم از «resolve» استف...)
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • پیش‌نویس:مالیه کوانتومیMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: /* References */ '''مالیه کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است. == پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه == تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مالی هیچ راه حل تحلیلی شناخته شده ای ند
     

پیش‌نویس:مالیه کوانتومی

Mrezatayyebi: /* References */



'''مالیه کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است.

== پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه ==
تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مالی هیچ راه حل تحلیلی شناخته شده ای ندارند. در نتیجه، روش‌های عددی و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری برای حل این مسائل گسترش یافته است. این حوزه تحقیقاتی به عنوان [[مالی محاسباتی|مالیه محاسباتی]] شناخته می شود. بسیاری از مسائل مالیه محاسباتی دارای درجه بالایی از پیچیدگی محاسباتی هستند تا با کامپیوترهای کلاسیک به نتیجه‌ای برسند. به ویژه، هنگامی که صحبت از قیمت گذاری اختیار معامله می‌شود، پیچیدگی بیشتری ناشی از نیاز به پاسخگویی به بازارهای در حال تغییر سریع وجود دارد. به عنوان مثال، بهره‌برداری از قیمت‌های کمتر یا بیشتر از ارزش اختیار معامله، محاسبات باید قبل از تغییر بعدی تکمیل شده باشد. در نتیجه، جامعه مالی همیشه به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر مشکلات کارایی و راندمان محاسبات است که هنگام قیمت‌گذاری اوراق به وجود می‌آیند. این منجر به تحقیقاتی شده است که از تکنیک های محاسباتی جایگزین برای امور مالی استفاده می کنند.

== پیشینه مالیه کوانتومی ==

=== مدل دوجمله‌ای کوانتومی ===
بیشتر تحقیقات قیمت‌گذاری گزینه‌های کوانتومی معمولاً بر کمیت‌سازی [[معادله بلک-شولز|معادله کلاسیک بلک-اسکولز-مرتون]] از منظر معادلات پیوسته مانند [[معادله شرودینگر]] متمرکز است. تحقیقات امانوئل هاون بر اساس کار زکیان چن و دیگران <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> استوار است، اما بازار را از منظر [[معادله شرودینگر]] در نظر می گیرد. <ref>{{Cite journal|last=Haven, Emmanuel|year=2002|title=A discussion on embedding the Black–Scholes option pricing model in a quantum physics setting|journal=Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications|volume=304|issue=3–4|pages=507–524|bibcode=2002PhyA..304..507H|doi=10.1016/S0378-4371(01)00568-4}}</ref> پیام کلیدی در کار هاون این است که معادله بلک – اسکولز – مرتون در واقع یک مورد خاص از معادله شرودینگر است که در آن بازارها «[[فرضیه بازار کارآ|کارا]]» فرض می‌شوند. معادله مبتنی بر شرودینگر که Haven به دست می‌آورد دارای یک پارامتر ''ħ'' است (نباید با مزدوج پیچیده ''h'' اشتباه گرفته شود) که نشان‌دهنده مقدار [[آربیتراژ]] موجود در بازار است که ناشی از منابع مختلف از جمله تغییرات قیمت و انتشار اطلاعات سریع و نامحدود و ثروت نابرابر در میان معامله‌گران است. هاون استدلال می‌کند که با تنظیم مناسب این مقدار، می‌توان قیمت اختیار معامله را دقیق‌تر به دست آورد، زیرا در واقعیت، بازارها کاملا کارا نیستند.

=== مدل پیوسته کوانتومی ===
چن مقاله‌ای را در سال ۲۰۰۱ منتشر کرد، <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> که در آن یک مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کوانتومی یا به‌طور خلاصه به عنوان مدل دوجمله‌ای کوانتومی ارائه می‌کند. به بیان استعاری، مدل قیمت‌گذاری اختیارات معامله دوجمله‌ای کوانتومی چن (که از این به بعد مدل دوجمله‌ای کوانتومی نامیده می‌شود) به مدل‌های مالی کوانتومی موجود همان چیزی است که مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کلاسیک کاکس-راس-روبینشتاین برای مدل بلک-اسکولز-مرتون بود: یک مدل گسسته که نسخه‌ای ساده‌تر از همان نتیجه است. این ساده‌سازی‌ها، تئوری‌های مربوطه را نه تنها تجزیه و تحلیل آسان‌تر می‌کند، بلکه پیاده‌سازی آن‌ها در رایانه را نیز ساده‌تر می‌کند.

== الگوریتم کوانتومی برای قیمت گذاری مشتقات ==
پاتریک ربنتوست در سال ۲۰۱۸ نشان داد که الگوریتمی برای کامپیوترهای کوانتومی وجود دارد که قادر به قیمت گذاری مشتقات مالی با هزینه‌ی پردازشی به اندازه‌ی مجذور آن در برابر روش‌های کلاسیک هستند. <ref>{{Cite journal|last=Rebentrost|first=Patrick|last2=Gupt|first2=Brajesh|last3=Bromley|first3=Thomas R.|date=2018-04-30|title=Quantum computational finance: Monte Carlo pricing of financial derivatives|journal=Physical Review A|volume=98|issue=2|pages=022321|arxiv=1805.00109|bibcode=2018PhRvA..98b2321R|doi=10.1103/PhysRevA.98.022321}}</ref> این پیشرفت نشان دهنده تغییر از استفاده از مکانیک کوانتومی برای به دست آوردن بینش در مورد امور مالی عملکردی، به استفاده از سیستم های کوانتومی - رایانه های کوانتومی، برای انجام آن محاسبات است.

== منبع‌ها ==
<references group="" responsive="1"></references>

== لینک های خارجی ==

* [http://www.cambridge.org/gb/knowledge/isbn/item1171982/?site_locale=en_GB مالیه کوانتومی]
{{دانش مالی}}
[[رده:رابطه علم اقتصاد با دیگر رشته‌ها]]
[[رده:مکانیک آماری]]
[[رده:مکتب‌های اندیشه اقتصادی]]
[[رده:علوم اطلاعات کوانتومی]]
[[رده:ریاضیات مالی]]
[[رده:فیزیک کاربردی]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • پیش‌نویس:مالیه کوانتومیMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: کلمه‌ی فاینانس رو برخی منابع دانشگاهی به مالیه ترجمه می‌کنن. '''مالیه کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است. == پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه == تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی ج
     

پیش‌نویس:مالیه کوانتومی

Mrezatayyebi: کلمه‌ی فاینانس رو برخی منابع دانشگاهی به مالیه ترجمه می‌کنن.



'''مالیه کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است.

== پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه ==
تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مالی هیچ راه حل تحلیلی شناخته شده ای ندارند. در نتیجه، روش‌های عددی و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری برای حل این مسائل گسترش یافته است. این حوزه تحقیقاتی به عنوان [[مالی محاسباتی|مالیه محاسباتی]] شناخته می شود. بسیاری از مسائل مالیه محاسباتی دارای درجه بالایی از پیچیدگی محاسباتی هستند تا با کامپیوترهای کلاسیک به نتیجه‌ای برسند. به ویژه، هنگامی که صحبت از قیمت گذاری اختیار معامله می‌شود، پیچیدگی بیشتری ناشی از نیاز به پاسخگویی به بازارهای در حال تغییر سریع وجود دارد. به عنوان مثال، بهره‌برداری از قیمت‌های کمتر یا بیشتر از ارزش اختیار معامله، محاسبات باید قبل از تغییر بعدی تکمیل شده باشد. در نتیجه، جامعه مالی همیشه به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر مشکلات کارایی و راندمان محاسبات است که هنگام قیمت‌گذاری اوراق به وجود می‌آیند. این منجر به تحقیقاتی شده است که از تکنیک های محاسباتی جایگزین برای امور مالی استفاده می کنند.

== پیشینه مالیه کوانتومی ==

=== مدل دوجمله‌ای کوانتومی ===
بیشتر تحقیقات قیمت‌گذاری گزینه‌های کوانتومی معمولاً بر کمیت‌سازی [[معادله بلک-شولز|معادله کلاسیک بلک-اسکولز-مرتون]] از منظر معادلات پیوسته مانند [[معادله شرودینگر]] متمرکز است. تحقیقات امانوئل هاون بر اساس کار زکیان چن و دیگران <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> استوار است، اما بازار را از منظر [[معادله شرودینگر]] در نظر می گیرد. <ref>{{Cite journal|last=Haven, Emmanuel|year=2002|title=A discussion on embedding the Black–Scholes option pricing model in a quantum physics setting|journal=Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications|volume=304|issue=3–4|pages=507–524|bibcode=2002PhyA..304..507H|doi=10.1016/S0378-4371(01)00568-4}}</ref> پیام کلیدی در کار هاون این است که معادله بلک – اسکولز – مرتون در واقع یک مورد خاص از معادله شرودینگر است که در آن بازارها «[[فرضیه بازار کارآ|کارا]]» فرض می‌شوند. معادله مبتنی بر شرودینگر که Haven به دست می‌آورد دارای یک پارامتر ''ħ'' است (نباید با مزدوج پیچیده ''h'' اشتباه گرفته شود) که نشان‌دهنده مقدار [[آربیتراژ]] موجود در بازار است که ناشی از منابع مختلف از جمله تغییرات قیمت و انتشار اطلاعات سریع و نامحدود و ثروت نابرابر در میان معامله‌گران است. هاون استدلال می‌کند که با تنظیم مناسب این مقدار، می‌توان قیمت اختیار معامله را دقیق‌تر به دست آورد، زیرا در واقعیت، بازارها کاملا کارا نیستند.

=== مدل پیوسته کوانتومی ===
چن مقاله‌ای را در سال ۲۰۰۱ منتشر کرد، <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> که در آن یک مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کوانتومی یا به‌طور خلاصه به عنوان مدل دوجمله‌ای کوانتومی ارائه می‌کند. به بیان استعاری، مدل قیمت‌گذاری اختیارات معامله دوجمله‌ای کوانتومی چن (که از این به بعد مدل دوجمله‌ای کوانتومی نامیده می‌شود) به مدل‌های مالی کوانتومی موجود همان چیزی است که مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کلاسیک کاکس-راس-روبینشتاین برای مدل بلک-اسکولز-مرتون بود: یک مدل گسسته که نسخه‌ای ساده‌تر از همان نتیجه است. این ساده‌سازی‌ها، تئوری‌های مربوطه را نه تنها تجزیه و تحلیل آسان‌تر می‌کند، بلکه پیاده‌سازی آن‌ها در رایانه را نیز ساده‌تر می‌کند.

== الگوریتم کوانتومی برای قیمت گذاری مشتقات ==
پاتریک ربنتوست در سال ۲۰۱۸ نشان داد که الگوریتمی برای کامپیوترهای کوانتومی وجود دارد که قادر به قیمت گذاری مشتقات مالی با هزینه‌ی پردازشی به اندازه‌ی مجذور آن در برابر روش‌های کلاسیک هستند. <ref>{{Cite journal|last=Rebentrost|first=Patrick|last2=Gupt|first2=Brajesh|last3=Bromley|first3=Thomas R.|date=2018-04-30|title=Quantum computational finance: Monte Carlo pricing of financial derivatives|journal=Physical Review A|volume=98|issue=2|pages=022321|arxiv=1805.00109|bibcode=2018PhRvA..98b2321R|doi=10.1103/PhysRevA.98.022321}}</ref> این پیشرفت نشان دهنده تغییر از استفاده از مکانیک کوانتومی برای به دست آوردن بینش در مورد امور مالی عملکردی، به استفاده از سیستم های کوانتومی - رایانه های کوانتومی، برای انجام آن محاسبات است.

== References ==
<references group="" responsive="1"></references>

== لینک های خارجی ==

* [http://www.cambridge.org/gb/knowledge/isbn/item1171982/?site_locale=en_GB مالیه کوانتومی]
{{دانش مالی}}
[[رده:رابطه علم اقتصاد با دیگر رشته‌ها]]
[[رده:مکانیک آماری]]
[[رده:مکتب‌های اندیشه اقتصادی]]
[[رده:علوم اطلاعات کوانتومی]]
[[رده:ریاضیات مالی]]
[[رده:فیزیک کاربردی]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • پیش‌نویس:مالیه کوانتومیMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: ایجاد شده به‌واسطهٔ ترجمهٔ صفحهٔ «Quantum finance» '''مالی کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است. == پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه == تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مالی ه
     

پیش‌نویس:مالیه کوانتومی

Mrezatayyebi: ایجاد شده به‌واسطهٔ ترجمهٔ صفحهٔ «Quantum finance»



'''مالی کوانتومی''' یک حوزه تحقیقاتی بین رشته‌ای است که از نظریه‌ها و روش‌های توسعه‌یافته توسط دانشمندان فیزیک کوانتوم و [[علم اقتصاد|اقتصاددانان]] برای حل مشکلات [[دانش مالی|مالیه]] استفاده می‌کند. مالیه‌ی کوانتومی شاخه ای از [[اکونوفیزیک]] است.

== پیشینه قیمت گذاری ابزار مالیه ==
تئوری مالیه به شدت بر قیمت گذاری ابزار مالی مانند قیمت گذاری [[اختیار معامله|اختیار اختیار معامله]] استوار است. بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مالی هیچ راه حل تحلیلی شناخته شده ای ندارند. در نتیجه، روش‌های عددی و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری برای حل این مسائل گسترش یافته است. این حوزه تحقیقاتی به عنوان [[مالی محاسباتی|مالیه محاسباتی]] شناخته می شود. بسیاری از مسائل مالیه محاسباتی دارای درجه بالایی از پیچیدگی محاسباتی هستند تا با کامپیوترهای کلاسیک به نتیجه‌ای برسند. به ویژه، هنگامی که صحبت از قیمت گذاری اختیار معامله می‌شود، پیچیدگی بیشتری ناشی از نیاز به پاسخگویی به بازارهای در حال تغییر سریع وجود دارد. به عنوان مثال، بهره‌برداری از قیمت‌های کمتر یا بیشتر از ارزش اختیار معامله، محاسبات باید قبل از تغییر بعدی تکمیل شده باشد. در نتیجه، جامعه مالی همیشه به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر مشکلات کارایی و راندمان محاسبات است که هنگام قیمت‌گذاری اوراق به وجود می‌آیند. این منجر به تحقیقاتی شده است که از تکنیک های محاسباتی جایگزین برای امور مالی استفاده می کنند.

== پیشینه مالیه کوانتومی ==

=== مدل دوجمله‌ای کوانتومی ===
بیشتر تحقیقات قیمت‌گذاری گزینه‌های کوانتومی معمولاً بر کمیت‌سازی [[معادله بلک-شولز|معادله کلاسیک بلک-اسکولز-مرتون]] از منظر معادلات پیوسته مانند [[معادله شرودینگر]] متمرکز است. تحقیقات امانوئل هاون بر اساس کار زکیان چن و دیگران <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> استوار است، اما بازار را از منظر [[معادله شرودینگر]] در نظر می گیرد. <ref>{{Cite journal|last=Haven, Emmanuel|year=2002|title=A discussion on embedding the Black–Scholes option pricing model in a quantum physics setting|journal=Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications|volume=304|issue=3–4|pages=507–524|bibcode=2002PhyA..304..507H|doi=10.1016/S0378-4371(01)00568-4}}</ref> پیام کلیدی در کار هاون این است که معادله بلک – اسکولز – مرتون در واقع یک مورد خاص از معادله شرودینگر است که در آن بازارها «[[فرضیه بازار کارآ|کارا]]» فرض می‌شوند. معادله مبتنی بر شرودینگر که Haven به دست می‌آورد دارای یک پارامتر ''ħ'' است (نباید با مزدوج پیچیده ''h'' اشتباه گرفته شود) که نشان‌دهنده مقدار [[آربیتراژ]] موجود در بازار است که ناشی از منابع مختلف از جمله تغییرات قیمت و انتشار اطلاعات سریع و نامحدود و ثروت نابرابر در میان معامله‌گران است. هاون استدلال می‌کند که با تنظیم مناسب این مقدار، می‌توان قیمت اختیار معامله را دقیق‌تر به دست آورد، زیرا در واقعیت، بازارها کاملا کارا نیستند.

=== مدل پیوسته کوانتومی ===
چن مقاله‌ای را در سال ۲۰۰۱ منتشر کرد، <ref name="CHEN_01">{{Cite journal|last=Zeqian Chen|year=2004|title=Quantum Theory for the Binomial Model in Finance Theory|journal=Journal of Systems Science and Complexity|arxiv=quant-ph/0112156|bibcode=2001quant.ph.12156C}}</ref> که در آن یک مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کوانتومی یا به‌طور خلاصه به عنوان مدل دوجمله‌ای کوانتومی ارائه می‌کند. به بیان استعاری، مدل قیمت‌گذاری اختیارات معامله دوجمله‌ای کوانتومی چن (که از این به بعد مدل دوجمله‌ای کوانتومی نامیده می‌شود) به مدل‌های مالی کوانتومی موجود همان چیزی است که مدل قیمت‌گذاری گزینه‌های دوجمله‌ای کلاسیک کاکس-راس-روبینشتاین برای مدل بلک-اسکولز-مرتون بود: یک مدل گسسته که نسخه‌ای ساده‌تر از همان نتیجه است. این ساده‌سازی‌ها، تئوری‌های مربوطه را نه تنها تجزیه و تحلیل آسان‌تر می‌کند، بلکه پیاده‌سازی آن‌ها در رایانه را نیز ساده‌تر می‌کند.

== الگوریتم کوانتومی برای قیمت گذاری مشتقات ==
پاتریک ربنتوست در سال ۲۰۱۸ نشان داد که الگوریتمی برای کامپیوترهای کوانتومی وجود دارد که قادر به قیمت گذاری مشتقات مالی با هزینه‌ی پردازشی به اندازه‌ی مجذور آن در برابر روش‌های کلاسیک هستند. <ref>{{Cite journal|last=Rebentrost|first=Patrick|last2=Gupt|first2=Brajesh|last3=Bromley|first3=Thomas R.|date=2018-04-30|title=Quantum computational finance: Monte Carlo pricing of financial derivatives|journal=Physical Review A|volume=98|issue=2|pages=022321|arxiv=1805.00109|bibcode=2018PhRvA..98b2321R|doi=10.1103/PhysRevA.98.022321}}</ref> این پیشرفت نشان دهنده تغییر از استفاده از مکانیک کوانتومی برای به دست آوردن بینش در مورد امور مالی عملکردی، به استفاده از سیستم های کوانتومی - رایانه های کوانتومی، برای انجام آن محاسبات است.

== References ==
<references group="" responsive="1"></references>

== لینک های خارجی ==

* [http://www.cambridge.org/gb/knowledge/isbn/item1171982/?site_locale=en_GB مالیه کوانتومی]
{{دانش مالی}}
[[رده:رابطه علم اقتصاد با دیگر رشته‌ها]]
[[رده:مکانیک آماری]]
[[رده:مکتب‌های اندیشه اقتصادی]]
[[رده:علوم اطلاعات کوانتومی]]
[[رده:ریاضیات مالی]]
[[رده:فیزیک کاربردی]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • دانشگاه هارواردMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: به نظر می‌رسد کلمه‌ی «Graduate» به اشتباه (در اینجا) به «فارغ‌التحصیل» برگردانده شده. در حالی که Undergraduate و Graduate دوره و مقطع تحصیلی کارشناسی هستند. {{تغییرمسیر|هاروارد}} {{Infobox university | name = دانشگاه هاروارد | image = Harvard shield wreath.svg | image_upright = 0.7 | caption = [[W:en:Heraldry of Harvard University#Harvard University coat of arms|نشان خاندان]] | latin_name = Universitas Harvardiana | motto = {{lang|la|[[وریتاس#Mottos|Veritas]]}} ([[لاتین]])<ref
     

دانشگاه هاروارد

Mrezatayyebi: به نظر می‌رسد کلمه‌ی «Graduate» به اشتباه (در اینجا) به «فارغ‌التحصیل» برگردانده شده. در حالی که Undergraduate و Graduate دوره و مقطع تحصیلی کارشناسی هستند.


{{تغییرمسیر|هاروارد}}
{{Infobox university
| name = دانشگاه هاروارد
| image = Harvard shield wreath.svg
| image_upright = 0.7
| caption = [[W:en:Heraldry of Harvard University#Harvard University coat of arms|نشان خاندان]]
| latin_name = Universitas Harvardiana
| motto = {{lang|la|[[وریتاس#Mottos|Veritas]]}} ([[لاتین]])<ref name=veritas>{{cite book|author=Samuel Eliot Morison|title=The Founding of Harvard College|url=https://books.google.com/books?id=zkQWZaZqZfUC&pg=PA329|year=1968|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-31450-4|page=329|access-date=October 17, 2020|archive-date=April 14, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414154250/https://books.google.com/books?id=zkQWZaZqZfUC&pg=PA329|url-status=live}}</ref>
| mottoeng = Truth (حقیقت)
| free_label = روزنامه
| free = ''[[هاروارد کریمزن|هاروارد کریمسون]]''
| established = {{start date and age|۱۶۳۶}}<ref name=founding>An appropriation of £400 toward a "school or college" was voted on October 28, 1636 (OS), at a meeting which convened on September 8 and was adjourned to October 28. Some sources consider October 28, 1636 (OS) (November 7, 1636, NS) to be the date of founding. Harvard's 1936 tercentenary celebration treated September 18 as the founding date, though 1836 bicentennial was celebrated on September 8, 1836. Sources: meeting dates, {{cite book|first=Josiah|last=Quincy|title=History of Harvard University|url=https://archive.org/details/historyharvardu00quingoog|year=1860|publisher=Crosby, Nichols, Lee and Co.|location=117 Washington Street, Boston|isbn=978-0-405-10016-1}}, [https://books.google.com/books?vid=OCLC11636583&id=KynqxH_4lGUC&pg=RA1-PA586&lpg=RA1-PA586 p. 586] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150906024126/https://books.google.com/books?vid=OCLC11636583&id=KynqxH_4lGUC&pg=RA1-PA586&lpg=RA1-PA586 |date=September 6, 2015}},
"At a Court holden September 8th, 1636 and continued by adjournment to the 28th of the 8th month (October, 1636)... the Court agreed to give £400 towards a School or College, whereof £200 to be paid next year...." Tercentenary dates: {{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/printout/0,8816,756722,00.html|date=September 28, 1936|access-date=September 8, 2006|magazine=Time|title=Cambridge Birthday|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20121205054221/http://www.time.com/time/magazine/printout/0%2C8816%2C756722%2C00.html|archive-date=December 5, 2012}}: "Harvard claims birth on the day the Massachusetts Great and General Court convened to authorize its founding. This was Sept. 8, 1637 under the Julian calendar. Allowing for the ten-day advance of the Gregorian calendar, Tercentenary officials arrived at Sept. 18 as the date for the third and last big Day of the celebration;" "on Oct. 28, 1636 … £400 for that 'school or college' [was voted by] the Great and General Court of the [[Massachusetts Bay Colony]]." Bicentennial date: {{cite web|url=http://www.news.harvard.edu/gazette/2003/10.02/02-history.html|publisher=Harvard University|title=Harvard Gazette: This Month in Harvard History|date=September 2, 2003|access-date=September 15, 2006|author=Marvin Hightower|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20060908144409/http://www.news.harvard.edu/gazette/2003/10.02/02-history.html|archive-date=September 8, 2006}}, "Sept. 8, 1836 – Some 1,100 to 1,300 alumni flock to Harvard's Bicentennial, at which a professional choir premieres "Fair Harvard." … guest speaker Josiah Quincy Jr. , Class of 1821, makes a motion, unanimously adopted, 'that this assembly of the Alumni be adjourned to meet at this place on September 8, 1936.'" Tercentary opening of Quincy's sealed package: ''The New York Times'', September 9, 1936, p. 24, "Package Sealed in 1836 Opened at Harvard. It Held Letters Written at Bicentenary": "September 8th, 1936: As the first formal function in the celebration of Harvard's tercentenary, the Harvard Alumni Association witnessed the opening by President Conant of the 'mysterious' package sealed by President Josiah Quincy at the Harvard bicentennial in 1836."</ref>
| founder =
| former_names = [[کالج هاروارد]]
| type = [[دانشگاه پژوهشی]] [[دانشگاه خصوصی|خصوصی]]
| accreditation = [[W:en:New England Commission of Higher Education|NECHE]]
| endowment = ۵۰٫۹ میلیارد دلار (۲۰۲۲)<ref name=BGendow>{{cite web|author=Larry Edelman|url=https://www.bostonglobe.com/2022/10/13/business/harvard-richest-university-is-little-less-rich-after-tough-year-markets/|title=Harvard, the richest university, is a little less rich after tough year in the markets|website=Boston Globe|date=October 13, 2022}}</ref><ref name=HFRendow>{{cite report |url=https://finance.harvard.edu/files/fad/files/fy22_harvard_financial_report.pdf |title=Financial Report Fiscal Year 2022|publisher=Harvard University|page=7|date=October 2022}}</ref>
| president = [[کلودین گی]]
| provost =
| students = ۲۱٬۶۴۸ (پاییز ۲۰۲۱)<ref name=CDS-B>{{cite web |title=Common Data Set 2021–2022 |url=https://oir.harvard.edu/files/huoir/files/harvard_cds_2021-2022.pdf |website=Office of Institutional Research |publisher=Harvard University |access-date=January 5, 2023 |archive-date=January 5, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230104210457/https://oir.harvard.edu/files/huoir/files/harvard_cds_2021-2022.pdf}}</ref>
| undergrad = ۷٬۱۵۳ (پاییز ۲۰۲۱)<ref name=CDS-B/>
| postgrad = ۱۴٬۴۹۵ (پاییز ۲۰۲۱)<ref name=CDS-B/>
| academic_staff = ~۲٬۴۰۰ عضو هیئت علمی (و بیش از ۱۰٬۴۰۰ انتصاب آکادمیک در بیمارستان‌های آموزشی وابسته)<ref name = glance>{{cite web |title=Harvard University Graphic Identity Standards Manual |url=https://hwpi.harvard.edu/files/guidelines/files/2017_14_07_harvard_graphic_identity_standards_manual.pdf |date=July 14, 2017 |access-date=June 25, 2022 |archive-date=July 19, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220719035117/https://hwpi.harvard.edu/files/guidelines/files/2017_14_07_harvard_graphic_identity_standards_manual.pdf |url-status=live}}</ref>
| city = [[کمبریج، ماساچوست|کمبریج]]
| state = [[ماساچوست]]
| country = ایالات متحده
| coordinates = {{Coord|42|22|28|N|71|07|01|W|region:US_type:edu|display=title,inline}}
| campus = میدسایز سیتی<ref>{{cite web|url=https://nces.ed.gov/collegenavigator/?q=Harvard&s=all&id=166027|title=IPEDS – Harvard University}}</ref>
| campus_size = {{Convert|۲۰۹|acre|ha}}
| sporting_affiliations = [[ان‌سی‌ای‌ای بخش یکم|NCAA Division I]] [[W:en:NCAA Division I Football Championship Subdivision|FCS]] – [[آیوی لیگ|Ivy League]]
| sports_nickname = [[W:en:Harvard Crimson|کریمزن]]
| mascot = [[جان هاروارد]]
| colors = {{college color list|team=Harvard Crimson}}
| academic_affiliations = {{hlist|[[انجمن دانشگاه‌های آمریکایی|AAU]]|[[W:en:National Association of Independent Colleges and Universities|NAICU]]|[[W:en:Association of Independent Colleges and Universities in Massachusetts|AICUM]]|[[W:en:Universities Research Association|URA]]|[[W:en:National Space Grant College and Fellowship Program|Space-grant]]}}
| website = {{official URL}}
| logo = Harvard University logo.svg
| logo_alt = Logotype of Harvard University
}}
'''دانشگاه هاروارد''' {{به انگلیسی|Harvard University}} یک [[دانشگاه تحقیقاتی]] [[دانشگاه خصوصی|خصوصی]] و یکی از اعضای هشتگانه [[آیوی لیگ|لیگ آیوی]] است که در [[کمبریج، ماساچوست]] واقع شده‌است. این دانشگاه در سال ۱۶۳۶<ref>https://www.harvard.edu/about/history/timeline/</ref>تأسیس و جهت بزرگداشت اولین خیّر آن، روحانی [[جان هاروارد]]، هاروارد نامیده شد. هاروارد قدیمی‌ترین مؤسسه آموزش عالی در ایالات متحده<ref>{{cite book|first1=Frederick|last1=Rudolph|title=The American College and University|year=1961|page=3|isbn=0-8203-1285-1|publisher=University of Georgia Press}}</ref> و از معتبرترین موسسات در جهان است.<ref>* {{cite book|title=Making Harvard Modern: The Rise of America's University|url=https://archive.org/details/makingharvardmod0000kell|url-access=registration|last1=Keller|first1=Morton|last2=Keller|first2=Phyllis|publisher=Oxford University Press|isbn=0-19-514457-0|quote=Harvard's professional schools... won world prestige of a sort rarely seen among social institutions. [...] Harvard's age, wealth, quality, and prestige may well shield it from any conceivable vicissitudes.|year=2001|pages=[https://archive.org/details/makingharvardmod0000kell/page/463 463]–481}}
* {{Cite book|title=How Harvard Rules: Reason in the Service of Empire|quote=... [Harvard's] tremendous institutional power and prestige [...] Within the nation's (arguably) most prestigious institution of higher learning ...|chapter=Sexual Shakedown|pages=[https://archive.org/details/howharvardrulesr00trum/page/326 326–336]|year=1989|publisher=South End Press|isbn=0-89608-284-9|editor1-first=John|last=Spaulding|first=Christina|editor-last=Trumpbour|chapter-url=https://archive.org/details/howharvardrulesr00trum/page/326}}
* {{cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/2011-03-10/harvard-mit-ranked-most-prestigious-universities-study-reports.html|title=Harvard, MIT Ranked Most Prestigious Universities, Study Reports|author=David Altaner|publisher=Bloomberg|date=March 9, 2011|access-date=March 1, 2012}}
* {{cite book|title=Collier's Encyclopedia|publisher=Macmillan Educational Co.|year=1986|quote=Harvard University, one of the world's most prestigious institutions of higher learning, was founded in Massachusetts in 1636.}}
* {{cite web|last=Newport|first=Frank|title=Harvard Number One University in Eyes of Public Stanford and Yale in second place|url=http://www.gallup.com/poll/9109/harvard-number-one-university-eyes-public.aspx|publisher=Gallup}}
* {{Cite news|last=Leonhardt|first=David|url=https://www.nytimes.com/2006/09/17/weekinreview/17leonhardt.html|title=Ending Early Admissions: Guess Who Wins?|date=September 17, 2006|work=The New York Times|access-date=March 27, 2020|language=en-US|issn=0362-4331|quote=The most prestigious college in the world, of course, is Harvard, and the gap between it and every other university is often underestimated.}}
* {{cite book|last1=Hoerr|first1=John|title=We Can't Eat Prestige: The Women Who Organized Harvard|year=1997|url=https://archive.org/details/wecanteatprestig00hoer|url-access=registration|publisher=Temple University Press|page=[https://archive.org/details/wecanteatprestig00hoer/page/3 3]}}
* {{cite magazine|last=Wong|first=Alia|date=September 11, 2018|title=At Private Colleges, Students Pay for Prestige|url=https://www.theatlantic.com/education/archive/2018/09/america-private-college-tuition/569812/|quote=Americans tend to think of colleges as falling somewhere on a vast hierarchy based largely on their status and brand recognition. At the top are the Harvards and the Stanfords, with their celebrated faculty, groundbreaking research, and perfectly manicured quads.|magazine=The Atlantic}}</ref>

کالج هاروارد در سال‌های اولیه بیشتر روحانیون اجتماع‌گرا و خداپرست را تربیت کرد؛ اگرچه هرگز به‌طور رسمی به فرقه‌ای وابسته نبوده‌است. برنامه درسی و مجموعهٔ دانشجویی آن در طول قرن هجدهم به تدریج سکولار گشته و در قرن نوزدهم، هاروارد به عنوان مرکز فرهنگی اصلی در میان نخبگان بوستون ظاهر شد.<ref>{{cite journal|last=Story|first=Ronald|year=1975|title=Harvard and the Boston Brahmins: A Study in Institutional and Class Development, 1800–1865|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-social-history_spring-1975_8_3/page/94|journal=Journal of Social History|volume=8|issue=3|pages=94–121|doi=10.1353/jsh/8.3.94}}</ref><ref>{{cite book|last=Farrell|first=Betty G.|title=Elite Families: Class and Power in Nineteenth-Century Boston|url=https://archive.org/details/elitefamiliescla0000farr|year=1993|isbn=0-7914-1593-7|publisher=State University of New York Press}}</ref> پس از [[جنگ داخلی آمریکا]]، دورهٔ طولانی ریاست [[چارلز ویلیام الیوت]] (۱۸۶۹–۱۹۰۹) دانشکده و مدارس حرفه‌ای وابسته را به یک دانشگاه تحقیقاتی مدرن تبدیل کرد. هاروارد در سال ۱۹۰۰ عضو مؤسس [[انجمن دانشگاه‌های آمریکایی]] گردید.<ref name="AAU2">{{cite web|url=http://www.aau.edu/about/article.aspx?id=5476|title=Member Institutions and years of Admission|publisher=Association of American Universities|access-date=August 28, 2010}}</ref>

این دانشگاه از ده دانشکدهٔ دانشگاهی به اضافه [[مؤسسه مطالعات پیشرفته ردکلیف]] تشکیل شده‌است. دانشکده‌های علوم و هنر دانشگاه هاروارد برای دانشجویان مقطع کارشناسی طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی را ارائه می‌دهد، در حالی که سایر دانشکده‌ها فقط مدارک تحصیلات تکمیلی، عمدتاً [[درجات تخصصی]] را ارائه می‌دهد. کتابخانهٔ هاروارد بزرگ‌ترین سیستم کتابخانهٔ دانشگاهی جهان است که شامل ۷۹ کتابخانه منفرد بوده و حدود ۲۰٫۴ میلیون عنوان را در خود جای داده‌است.<ref name="hlar2">{{cite web|url=http://library.harvard.edu/annual-report-fy-2013|title=Harvard Library Annual Report FY 2013|publisher=Harvard University Library|date=2013|access-date=January 3, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20160609122009/http://library.harvard.edu/annual-report-fy-2013|archive-date=June 9, 2016|url-status=dead}}</ref>{{refn|{{cite news |publisher=The President and Fellows of Harvard College |date=February 26, 1998 |title=Speaking Volumes |work=Harvard Gazette |url=http://www.news.harvard.edu/gazette/1998/02.26/SpeakingVolumes.html |archive-url=https://web.archive.org/web/19990909205056/http://www.news.harvard.edu/gazette/1998/02.26/SpeakingVolumes.html |url-status=dead |archive-date=September 9, 1999}}|name=speaking}}<ref name="Harvard Media Relations2">{{cite web|title=Quick Facts|url=https://www.harvard.edu/media-relations/media-resources/quick-facts|access-date=December 12, 2019|author=Harvard Media Relations|archive-date=۲۶ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210426223005/https://www.harvard.edu/media-relations/media-resources/quick-facts|url-status=dead}}</ref>

دانشگاه هاروارد در بین تمام دانشگاه‌های جهان شامل بیشترین تعداد دانش‌آموختگانی است که برندهٔ [[جایزه نوبل]] (۱۶۱ نفر)، و [[مدال فیلدز]] (۱۸ نفر) شده‌اند. همچنین در بین دانشگاه‌های آمریکا شامل بیشترین دانش آموختگانی است که عضو [[کنگره ایالات متحده آمریکا]]، عضو همکاران مک‌آرتور، محققان رودز (۳۷۵ نفر) و محققان مارشال (۲۵۵ نفر) بوده‌اند.<ref>* {{Cite web|author=Rachel Sugar|date=May 29, 2015|title=Where MacArthur 'Geniuses' Went to College|url=https://www.businessinsider.com/where-macarthur-geniuses-went-to-college-2015-5|access-date=November 5, 2020|website=businessinsider.com|language=en}}
* {{Cite web|url=https://topproducing.fulbrightonline.org/|title=Top Producers|website=us.fulbrightonline.org|access-date=November 4, 2020}}
* {{Cite web|url=http://www.marshallscholarship.org/about/statistics|title=Statistics|website=www.marshallscholarship.org|access-date=November 2, 2020}}
* {{Cite web|url=https://www.rhodeshouse.ox.ac.uk/office-of-the-american-secretary/us-winners/colleges-and-universities-of-all-us-rhodes-scholars-over-time/|title=US Rhodes Scholars Over Time|website=www.rhodeshouse.ox.ac.uk|access-date=November 23, 2020}}
* {{cite web|title=Harvard, Stanford, Yale Graduate Most Members of Congress|url=https://www.usnews.com/news/articles/2010/10/28/harvard-stanford-yale-graduate-most-members-of-congress}}
* {{cite web|title=The complete list of Fields Medal winners|url=http://stats.areppim.com/listes/list_fieldsxmedal.htm|work=areppim AG|date=2014|access-date=September 10, 2015}}</ref>

== تاریخچه تأسیس ==
در سال ۱۶۳۸ آن ناحیه و دانشگاه تازه تأسیس را به نام [[کمبریج، ماساچوست|کمبریج]] نام‌گذاری کردند. در همان سال [[جان هاروارد]] یکی از وزیران [[پیوریتن]] و وزیر امور داخلی آمریکا که استاد یکی از شعبه‌های دانشگاه کمبریج بود در هنگام مرگ، نیمی از سرمایه و املاک خود را که ۷۸۰ پوند بود با چهارصد جلد کتاب به کالج بخشید و کالج مزبور در سال ۱۶۳۹ به‌افتخار این مرد، هاروارد نامیده شد. تاریخچهٔ هاروارد در حقیقت از سال ۱۶۴۰ آغاز می‌شود. نخستین جشن دانش‌آموختگان دانشگاه هاروارد در سال ۱۶۴۲ برگزار شد.

کالج هاروارد در سال‌های اولیه، بیشتر روحانیون اجتماع‌گرا و [[یکتاپرستی|توحیدگرا]] را تربیت کرد، اگرچه هرگز به‌طور رسمی به هیچ فرقه‌ای وابسته نبوده‌است. برنامه درسی و مجموعه دانشجویی آن در طول قرن هجدهم به تدریج سکولار گشته و در قرن نوزدهم، هاروارد به عنوان مرکز فرهنگی اصلی در میان نخبگان بوستون ظاهر شد. پس از جنگ داخلی آمریکا، دوره طولانی ریاست جمهوری [[چارلز ویلیام الیوت]] (۱۸۶۹–۱۹۰۹) دانشکده و مدارس حرفه‌ای وابسته را به یک دانشگاه تحقیقاتی مدرن تبدیل کرد. هاروارد در سال ۱۹۰۰ عضو مؤسس [[انجمن دانشگاه‌های آمریکایی]] گردید.

بر سردر این دانشگاه لوحه‌ای نصب شده که متن آن چنین است:
:چون خداوند به‌سلامت ما را به سرزمین [[نیوانگلند]] رسانید، به یاری او خانه‌های خود را ساختیم و برای ادامهٔ زندگانی خود وسایلی برانگیختیم و مکان‌های مناسبی برای پرستش پروردگار پی‌افکندیم و به تشکیل یک دولت غیرنظامی همت گماشتیم. اما آرزوی بزرگی را که در قلب خود می‌پروراندیم و در پی تحقق آن روزشماری می‌کردیم، آموزش و پرورش بود که سعادت جاودانه در پی داشت. ما نمی‌خواستیم که دیو بی‌سوادی در کلیساها به جای ماند و کشیشان ما در تاریکی نادانی به‌سر برند.

== امور تشکیلاتی و اداری ==
بر اساس منشور مورخ ۱۶۵۰ دانشگاه برای پیشرفت علم، هنر و ادبیات به آموزش جوانان انگلیسی و بومی اختصاص یافت. دومین ساختمان دانشگاه، «کالج بومیان»، در سال ۱۶۵۴ تأسیس شد و '''مؤسسهٔ انتشارات و مطبوعات دانشگاه''' که از سال ۱۶۳۸ تا آن زمان در ساختمان رئیس دانشگاه بود، به‌آن محل انتقال یافت. به‌احتمال قوی در سال‌های ۱۶۶۱ و ۱۶۶۳، ترجمه [[کتاب مقدس]] به زبان بومیان آن سرزمین، توسط [[جان الیوت]] در همین کالج به چاپ رسید. با توجه به حمایت‌های مالی که دانشگاه برای پیشرفت اهداف خود از خارج دریافت کرد، از همان آغاز تأسیس به اهمیت شایانی دست یافت. منشور مصوبه دانشگاه هاروارد تا سال ۱۷۰۷، مرجع اساسی و تغییرناپذیر ادارهٔ دانشگاه به‌شمار می‌رفت. بر مبنای این منشور، سازمانی مرکب از یک رئیس و یک خزانه‌دار و پنج استاد به‌طور رسمی مقررات اداری دانشگاه را وضع نموده و به امور مالی و هزینه کردن وجوه دریافتی، نظارت مستقیم داشتند. این سازمان به وسیله هیئت ناظرانی که در سال [[۱۶۴۲ (میلادی)|۱۶۴۲]] تعیین شده بود، کنترل می‌شد. کم‌کم اوضاع و احوال ایجاب کرد که هیئت اداره‌کنندهٔ دانشگاه، از استادان مقیم آن تشکیل شود. امروزه دانشکده‌های گوناگون، دارای هیئت‌های قانون‌گذاری هستند که مستقیماً عهده‌دار نظم و برقراری آرامش در محیط دانشکده هستند. در اوان تأسیس این دانشگاه، هیئت ناظران از بین نمایندگان مشترک ایالت (دولت) و کلیسا تشکیل شده و دولت که مؤسس و مدیر کالج بود سازمان هاروارد را یک بنگاه دولتی تلقی کرده که در این راستا اختلافات تنگ‌نظرانه و متعصبانه نیز نمایان بود و سرانجام این کشمکش‌ها به سود دانشگاه هاروارد پایان یافت. در سال ۱۷۸۰ '''کالج هاروارد''' به '''دانشگاه هاروارد''' تغییر یافت. نخستین مدیران و رهبران کالج کلیسا بود، اما در پی تغییراتی که در ترکیب هیئت ناظران پدیدار شد، دانشگاه هاروارد از زیر کنترل روحانیت و سیاست‌مداران دولتی خارج شد. از سال ۱۸۶۵ هیئت مدیرهٔ دانشگاه از بین دانش‌آموختگان پیشین آن برگزیده شد و کنترل دانشگاه را به‌عهده گرفت.

== امکانات دانشگاه ==
[[پرونده:Harvard college - science center.jpg|بندانگشتی|350px|مرکز علم در کالج هاروارد]]

در محوطهٔ این دانشگاه، موزه‌های متعددی ازجمله موزهٔ هنر فوگ وجود دارد که در آن تابلوهای نقاشی و مجسمه‌ها و آثار چاپ شدهٔ قرن هیجده و نوزده اروپا و آمریکا، به تماشا گذاشته‌شده‌است.

=== کتابخانه ===
[[کتابخانه دانشگاه هاروارد]] نه تنها قدیمی‌ترین مجموعهٔ فرهنگی در آمریکا بلکه با شعبات خود، بزرگ‌ترین کتابخانهٔ دنیاست و در حال حاضر دارای ۱۴٬۵۰۰٬۰۰۰ جلد کتاب، رساله و میکروفیلم است. کتابخانهٔ هاروارد، بزرگ‌ترین سیستم کتابخانهٔ دانشگاهی جهان است که شامل ۷۹ کتابخانه منفرد بوده و حدود ۲۰٫۴ میلیون عنوان را در خود جای داده‌است.

=== مجلهٔ هاروارد ===
مجلهٔ [[هاروارد بیزینس ریویو]] (مجلهٔ کسب و کار هاروارد) که توسط این دانشگاه منتشر می‌گردد، یکی از معتبرترین مجلات در زمینهٔ [[مدیریت]] است.

=== کتابخانهٔ ویدنر ===
این کتابخانه بزرگ‌ترین کتابخانهٔ دانشگاه هاروارد است.

== پیشگامان دانش و فرهنگ ==
[[پرونده:Harvard University Massachusetts Hall.jpg|بندانگشتی|350px|تالار ماساچوست: محل کار رئیس دانشگاه و خوابگاه تعدادی از دانشجویان سال اول کالج]]
[[پرونده:Harvard college - annenberg hall.jpg|بندانگشتی|350px|تالار یادبود در کالج هاروارد]]
در زمینهٔ علوم و ادبیات و فلسفه چهره‌های شناخته شده‌ای از این دانشگاه دانش‌آموخته شده‌اند که امروزه از مشاهیر جهان محسوب می‌شوند.
* '''استادان سرشناس ریاضی فیزیک'''
** [[مریم میرزاخانی]]
** [[کامران وفا]]
* '''استادان سرشناس الهیات و ادبیات'''
** انکریز ماتر
** کاتن ماتر
** ساموئل سؤال
* '''شخصیت‌های سرشناس علمی و فلسفی'''
** [[ساموئل وبر]]
** [[ویلیام جیمز سیدیس]]
** [[رالف امرسن]]
** [[هنری دیوید تورو]]
* '''نویسندگان بزرگ'''
** [[جیمز راسل لوول]]
** [[رابرت فراست]]
** [[والاس استیونز]]
** [[تی. اس. الیوت]]
** [[ادوین آرلینگتون رابینسون]]
** دکتر رفیش
* '''رئیس جمهوران آمریکایی دانش‌آموخته از هاروارد'''
هشت تن از رؤسای جمهور تاریخ آمریکا دانش‌آموختهٔ هاروارد بوده‌اند، که عبارتند از:<ref name="Harvard Gazette 2008">{{cite web | title=Obama joins list of seven presidents with Harvard degrees | website=Harvard Gazette | date=2008-11-06 | url=https://news.harvard.edu/gazette/story/2008/11/obama-joins-list-of-seven-presidents-with-harvard-degrees/ | access-date=2019-04-07}}</ref>
* [[جان آدامز]]
* [[جان کوئینسی آدامز]]
* [[رادرفورد بیرچارد هیز]]
* [[تئودور روزولت]]
* [[فرانکلین دلانو روزولت]]
* [[جان اف. کندی]]
* [[جورج واکر بوش]]
* [[باراک اوباما]]
* '''مؤسسان'''
** [[مارک زاکربرگ]] (مؤسس فیسبوک)
** [[بیل گیتس]] (مؤسس مایکروسافت)
* '''شخصیت‌های هنری'''
** [[ناتالی پورتمن]]
** [[کونن اوبراین]]
** [[دیمین شزل]]
** [[مت دیمون]]

== دانشکده‌ها و رشته‌ها ==
این دانشگاه از ده دانشکده به اضافهٔ [[مؤسسه مطالعات پیشرفته ردکلیف]] تشکیل شده‌است.

=== دانشکده‌ها ===
* [[مدرسه کسب و کار هاروارد]]
* دانشکده هنر و علوم
* [[دانشکده پزشکی هاروارد]]
* دانشکده معماری
* دانشکده الهیات
* دانشکده آموزش
* [[مدرسه جان اف کندی دانشگاه هاروارد]]
* [[دانشکده حقوق]]
* [[مؤسسه مطالعات پیشرفته ردکلیف]]

=== رشته‌ها ===
این دانشگاه دارای رشته‌های علوم انسانی، علوم طبیعی، مهندسی، دندان پزشکی، الهیات، آموزش و پرورش، حقوق و پزشکی است. علاوه‌براین در مؤسسات وابسته به آن، دوره‌های ویژهٔ [[خاورشناسی]] و روسیه‌شناسی تدریس می‌شود. [[پروژه تاریخ شفاهی ایران|پروژهٔ تاریخ شفاهی ایران]] در مرکز ایران‌شناسی این دانشگاه به مدیریت [[حبیب لاجوردی]] انجام می‌شد.

=== دانشکده علوم و هنر ===
دانشکده‌های علوم و هنر دانشگاه هاروارد برای دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی را ارائه می‌دهد، در حالی که سایر دانشکده‌ها فقط مدارک تحصیلات تکمیلی، عمدتاً [[درجات تخصصی]] را ارائه می‌دهند.

{{پاک کن}}

== رتبه‌بندی ==
در میان رتبه‌بندی‌های کلی، نشریهٔ ''[[رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان]]'' که [[رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان|رتبه‌بندی شانگهای]] نیز نامیده می‌شود، هر ساله از بدو انتشار تا امروز دانشگاه هاروارد را برترین دانشگاه جهان معرفی کرده‌است.<ref name="ARWU">{{cite web|url=http://www.shanghairanking.com/World-University-Rankings/Harvard-University.html|title=Academic Ranking of World Universities——Harvard University Ranking Profile|publisher=Shanghai Ranking Consultancy|access-date=July 29, 2018|archive-date=۸ سپتامبر ۲۰۱۶|archive-url=https://web.archive.org/web/20160908191702/http://www.shanghairanking.com/World-University-Rankings/Harvard-University.html|url-status=dead}}</ref> هنگامی که ''QS'' و ''Times Higher Education'' برای انتشار رتبه‌بندی ''Times Higher Education – QS University World Ranking'' از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ همکاری کردند، داشنگاه هاروارد هر ساله رتبه برتر را کسب می‌کرد و در ''[[رتبه‌بندی تایمز]]'' از زمان انتشار یعنی سال ۲۰۱۱ تا به امروز رتبه اول را در رتبه‌های جهانی معتبر حفظ کرده‌است.<ref>{{cite magazine|year=2016|title=World Reputation Rankings 2016|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2016/reputation-ranking#!/page/0/length/25/sort_by/rank_label/sort_order/asc/cols/rank_only|access-date=September 7, 2016|magazine=[[Times Higher Education]]}}</ref> طبق رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۲۱، این دانشگاه در رتبه اول جهانی قرار دارد.<ref>{{cite web|url=https://www.scimagoir.com/rankings.php?sector=Higher%20educ.&country=all|title=SCImago Institutions Rankings - Higher Education - All Regions and Countries - 2019 - Overall Rank|website=www.scimagoir.com}}</ref> علاوه بر این، هاروارد با سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در دانشکدهٔ مهندسی خود در سال‌های اخیر، توسط ''Times Higher Education'' در رتبه سوم مهندسی و فناوری در جهان قرار گرفت.<ref>{{cite news|url=https://www.seas.harvard.edu/news/2019/02/harvard-3-world-university-engineering-rankings|title=Harvard is #3 in World University Engineering Rankings|year=2019|access-date=December 10, 2019}}</ref>

== جستارهای وابسته ==
{{درگاه|ایالات متحده آمریکا}}
* [[انتشارات دانشگاه هاروارد]]
* [[فهرست برندگان جایزه نوبل بر پایه دانشگاه]]

== منابع ==
{{منابع|چپ‌چین=بله|۲}}

== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:US Navy 031029-N-6236G-001 A painting of President John Adams (1735-1826), 2nd president of the United States, by Asher B. Durand (1767-1845)-crop.jpg|<!--2nd President of the United States [[جان آدامز]] (AB, 1755; AM, 1758)-->
پرونده:John Quincy Adams.jpg|<!--6th President of the United States [[جان کوینزی آدامز]] (AB, 1787; AM, 1798)-->
پرونده:President Rutherford Hayes 1870 - 1880 Restored.jpg|<!--19th President of the United States [[رادرفورد بیرچارد هیز]] (LLB, 1845)-->
پرونده:President Theodore Roosevelt, 1904.jpg|<!--26th President of the United States and Nobel Peace Prize laureate [[تئودور روزولت]] (AB, 1880)-->
پرونده:FRoosevelt.png|<!--32nd President of the United States [[فرانکلین دلانو روزولت]] (AB, 1903)-->
پرونده:Hellen Keller circa 1920.jpg|<!--American author, political activist, and lecturer [[هلن کلر]] (AB, Radcliffe College, 1904)-->
پرونده:John F. Kennedy, White House color photo portrait.jpg|<!--35th President of the United States [[جان اف. کندی]] (AB, 1940)-->
پرونده:Ellen Johnson-Sirleaf, April 2010.jpg|<!--President of Liberia and Nobel Peace Prize laureate [[الن جانسون سیرلیف]] (MPA, 1971)-->
پرونده:Benazir Bhutto.jpg|<!--11th Prime Minister of Pakistan [[بی‌نظیر بوتو]] (AB, Radcliffe College, 1973)-->
پرونده:George-W-Bush.jpeg|<!--43rd President of the United States [[جرج دابلیو بوش]] (MBA, 1975)-->
پرونده:Bill Gates June 2015.jpg|<!--Founder of Microsoft [[بیل گیتس]] (COL, 1977; LLD, 2007)-->
پرونده:Ban Ki-Moon Davos 2011 Cropped.jpg|<!--Secretary-General of the United Nations [[بان کی‌مون]] (MPA, 1984)-->
پرونده:Elena Kagan SCOTUS portrait.jpg|<!--Associate Justice of the Supreme Court of the United States [[الینا کیگن]] (JD, Harvard Law School, 1986)-->
پرونده:Official portrait of Barack Obama.jpg|<!--44th President of the United States and Nobel Peace Prize laureate [[باراک اوباما]] (JD, 1991)-->
پرونده:Michelle Obama 2013 official portrait.jpg|<!-- Former First Lady of the United States [[میشل اوباما]] (JD, 1988)-->
پرونده:Mark Zuckerberg at the 37th G8 Summit in Deauville 018 v1.jpg|<!--Co-Founder of Facebook [[مارک زاکربرگ]] (COL, 2006)-->
</gallery>

== پیوند به بیرون ==
{{جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر| wikt=no | commons=Category:Harvard University | b=no | n=no | q=Harvard University | s=Portal:Harvard University | v=no | voy=no | species=no | d=q13371}}
{{Scholia|organization}}
* {{وبگاه رسمی}}
{{چپ‌چین}}
* {{College-navigator|166027|Harvard University}}
{{پایان چپ‌چین}}

{{دانشگاه هاروارد|state=collapsed}}
{{الگوهای ناوبری
|titlestyle = {{CollegePrimaryStyle|Harvard Crimson|color=white}}
|list =
{{آیوی لیگ}}
{{انجمن دانشگاه‌های آمریکا}}
{{انجمن ورزشی کالج‌های پارو زن شرق آمریکا}}
}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

[[رده:دانشگاه هاروارد| ]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۶۳۶ (میلادی) در ماساچوست]]
[[رده:دانشگاه‌ها و کالج‌ها در شهرستان میدلسکس، ماساچوست]]
[[رده:دانشگاه‌ها و کالج‌ها در کمبریج (ماساچوست)]]
[[رده:نهادهای آموزشی بنیان‌گذاری‌شده در دهه ۱۶۳۰ (میلادی)]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • امید به زندگیMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: افزودن توضیح تکمیلی برای اینکه چرا امید زندگی با امید زندگی ارائه شده در داده‌های رسمی آماری برابر است. [[File:Life Expectancy At Birth By Region.png|thumb|upright=1.6|Human life expectancy at birth, measured by region, between 1950 and 2050]] [[پرونده:Life Expectancy OECD 2013.jpg|thumb|upright=1.6|Life expectancy total population at birth, OECD 2013]] [[پرونده:World Life Expectancy 2011 Estimates Map.png|جایگزین=|بندانگشتی|400x400پیکسل| {| width=100% |- | valign=top | {{legend|
     

امید به زندگی

Mrezatayyebi: افزودن توضیح تکمیلی برای اینکه چرا امید زندگی با امید زندگی ارائه شده در داده‌های رسمی آماری برابر است.


[[File:Life Expectancy At Birth By Region.png|thumb|upright=1.6|Human life expectancy at birth, measured by region, between 1950 and 2050]]

[[پرونده:Life Expectancy OECD 2013.jpg|thumb|upright=1.6|Life expectancy total population at birth, OECD 2013]]
[[پرونده:World Life Expectancy 2011 Estimates Map.png|جایگزین=|بندانگشتی|400x400پیکسل|
{| width=100%
|-
| valign=top |
{{legend|#0000CD|+۸۰}}
{{legend|#4169E1|+۷۷٫۵}}
{{legend|#00BFFF|+۷۵}}
{{legend|#3CB371|+۷۲٫۵}}
{{legend|#32CD32|+۷۰}}
{{legend|#ADFF2F|+۶۷٫۵}}
{{legend|#FFFF00|+۶۵}}
| valign=top |
{{legend|#FFD700|+۶۰}}
{{legend|#FF8C00|+۵۵}}
{{legend|#FF4500|+۵۰}}
{{legend|#FF0000|+۴۵}}
{{legend|#800000|+۴۰}}
{{legend|#000000|- ۴۰}}
|}
]]

'''متوسط طول عمر یا میانگین عمر''' {{به انگلیسی|Life Expectancy}} یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد افراد یک جامعه به‌طور میانگین چقدر عمر می‌کنند، یا به عبارت دیگر، انتظار می‌رود چقدر عمر کنند.

متوسط طول عمر در فارسی، به اشتباه «امید به زندگی» ترجمه شده و میان عوام و حتی کارشناسان به عنوان یک [[غلط مصطلح]] رایج شده است. به نظر می‌آید که ریشه‌ی این عبارت، از [[امید ریاضی|امیدِ ریاضی]]، برابر با میانگین متغیرِ ''طول عمر'' یا همان «امیدِ زندگی» باشد. در این حالت، برای فردی با مقدار عمر <math>x</math>، زمان انتظاری از <math>x</math> تا لحظه‌ی مرگ برابر <math>e_x^0 = \int\limits_{1}^{\infty} t \, p_x \, dt


</math> خواهد بود؛ بدیهی است که در داده‌های آماری رسمی از سازمان‌هایی چون سازمان بهداشت جهانی، به دلیل آنکه آمار برای امیدِ زندگی نوزاد در نظر گرفته می‌شود، مقدار <math>x


</math> برابر صفر درنظر گرفته شده و در نتیجه <math>(x + e_x^0 )=e_x^0


</math>.

هرچه سطح بهداشت و درمان در جامعه‌ای افزایش یابد، متوسط طول عمر افزایش خواهد یافت. از این رو، این شاخص یکی از معیارهای پیش‌رفت یا عقب‌ماندگی کشورهاست. متوسط طول عمر زنان در همهٔ جوامع، چند سال (در جهان، چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است.<ref>[http://www.atiye.ir/paper.asp?ID=1558 هفته نامه آتیه]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

بر پایه آمار [[سازمان ملل|سازمان ملل متحد]]، [[ژاپن]]، [[هنگ کنگ]]، [[ایسلند]]، [[سویس|سوییس]] و [[استرالیا]] از نظر متوسط عمر، به ترتیب در رده‌های اول تا پنجم هستند؛ و متوسط عمر در آن‌ها حدود ۸۲ سال است که ۲۲ درصد از میانگین جهانی بیش‌تر است. [[سوازیلند]]، [[موزامبیک]]، [[زیمبابوه]]، [[سیرالئون]] و [[لسوتو]] نیز به ترتیب در پایین‌ترین رده‌ها قراردارند. متوسط طول عمر در این کشورها حدود ۴۲ سال است که ۳۸ درصد کمتر از میانگین جهانی و نصف کشورهای بالای جدول است.

[https://www.amar.org.ir/خانه/شاخص-های-کلیدی بنا به آمار ۱۳۹۰] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181113151644/https://www.amar.org.ir/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF%DB%8C |date=13 نوامبر 2018 }}، متوسط طول عمر در ایران، در زنان، ۷۴٫۶ و در مردان، ۷۲٫۱ سال است که نسبت به متوسط جهانی، بیش‌تر بوده و نسبت به آمار ۱۳۸۵، بیش از ۱ سال افزایش یافته‌است.

== جستارهای وابسته ==
* [[فهرست کشورهای جهان بر پایه امید به زندگی|فهرست کشورهای جهان بر پایه متوسط طول عمر]]

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.bbc.co.uk/persian/science/2013/05/130516_mgh_women_live_longer.shtml زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟]
* [http://www.google.com/publicdata/explore?ds=wb-wdi&met=sp_dyn_le00_in&idim=country:CAN&dl=en&hl=en&q=average+life+expectancy+canada#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=sp_dyn_le00_in&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=country&idim=country:USA:CHN:IRN&ifdim=country&hl=en_US&dl=en&ind=false مقایسه نموداری متوسط طول عمر در کشورهای جهان]
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html جدول رده‌بندی متوسط طول عمر در کشورهای جهان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181229134543/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html |date=۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ }}

== منابع ==
{{پانویس}}
{{ویکی‌انبار-رده|Life expectancy maps of the world}}
{{طول عمر}}

[[رده:اقتصاد جمعیت]]
[[رده:بیم‌سنجی]]
[[رده:پیری]]
[[رده:پیری‌شناسی]]
[[رده:جامعه]]
[[رده:جمعیت]]
[[رده:جمعیت‌شناسی]]
[[رده:سالخوردگی]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • امید به زندگیMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: افزودن فرمول امیدِ زندگی. [[File:Life Expectancy At Birth By Region.png|thumb|upright=1.6|Human life expectancy at birth, measured by region, between 1950 and 2050]] [[پرونده:Life Expectancy OECD 2013.jpg|thumb|upright=1.6|Life expectancy total population at birth, OECD 2013]] [[پرونده:World Life Expectancy 2011 Estimates Map.png|جایگزین=|بندانگشتی|400x400پیکسل| {| width=100% |- | valign=top | {{legend|#0000CD|+۸۰}} {{legend|#4169E1|+۷۷٫۵}} {{legend|#00BFFF|+۷۵}} {{legend|#3CB371
     

امید به زندگی

Mrezatayyebi: افزودن فرمول امیدِ زندگی.


[[File:Life Expectancy At Birth By Region.png|thumb|upright=1.6|Human life expectancy at birth, measured by region, between 1950 and 2050]]

[[پرونده:Life Expectancy OECD 2013.jpg|thumb|upright=1.6|Life expectancy total population at birth, OECD 2013]]
[[پرونده:World Life Expectancy 2011 Estimates Map.png|جایگزین=|بندانگشتی|400x400پیکسل|
{| width=100%
|-
| valign=top |
{{legend|#0000CD|+۸۰}}
{{legend|#4169E1|+۷۷٫۵}}
{{legend|#00BFFF|+۷۵}}
{{legend|#3CB371|+۷۲٫۵}}
{{legend|#32CD32|+۷۰}}
{{legend|#ADFF2F|+۶۷٫۵}}
{{legend|#FFFF00|+۶۵}}
| valign=top |
{{legend|#FFD700|+۶۰}}
{{legend|#FF8C00|+۵۵}}
{{legend|#FF4500|+۵۰}}
{{legend|#FF0000|+۴۵}}
{{legend|#800000|+۴۰}}
{{legend|#000000|- ۴۰}}
|}
]]

'''متوسط طول عمر یا میانگین عمر''' {{به انگلیسی|Life Expectancy}} یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد افراد یک جامعه به‌طور میانگین چقدر عمر می‌کنند، یا به عبارت دیگر، انتظار می‌رود چقدر عمر کنند.

متوسط طول عمر در فارسی، به اشتباه «امید به زندگی» ترجمه شده و میان عوام و حتی کارشناسان به عنوان یک [[غلط مصطلح]] رایج شده است. به نظر می‌آید که ریشه‌ی این عبارت، از [[امید ریاضی|امیدِ ریاضی]]، برابر با میانگین متغیرِ ''طول عمر'' یا همان «امیدِ زندگی» باشد. در این حالت، برای فردی با مقدار عمر <math>x</math>، زمان انتظاری از <math>x</math> تا لحظه‌ی مرگ برابر <math>e_x^0 = \int\limits_{1}^{\infty} t \, p_x \, dt


</math> خواهد بود.

هرچه سطح بهداشت و درمان در جامعه‌ای افزایش یابد، متوسط طول عمر افزایش خواهد یافت. از این رو، این شاخص یکی از معیارهای پیش‌رفت یا عقب‌ماندگی کشورهاست. متوسط طول عمر زنان در همهٔ جوامع، چند سال (در جهان، چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است.<ref>[http://www.atiye.ir/paper.asp?ID=1558 هفته نامه آتیه]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

بر پایه آمار [[سازمان ملل|سازمان ملل متحد]]، [[ژاپن]]، [[هنگ کنگ]]، [[ایسلند]]، [[سویس|سوییس]] و [[استرالیا]] از نظر متوسط عمر، به ترتیب در رده‌های اول تا پنجم هستند؛ و متوسط عمر در آن‌ها حدود ۸۲ سال است که ۲۲ درصد از میانگین جهانی بیش‌تر است. [[سوازیلند]]، [[موزامبیک]]، [[زیمبابوه]]، [[سیرالئون]] و [[لسوتو]] نیز به ترتیب در پایین‌ترین رده‌ها قراردارند. متوسط طول عمر در این کشورها حدود ۴۲ سال است که ۳۸ درصد کمتر از میانگین جهانی و نصف کشورهای بالای جدول است.

[https://www.amar.org.ir/خانه/شاخص-های-کلیدی بنا به آمار ۱۳۹۰] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181113151644/https://www.amar.org.ir/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF%DB%8C |date=13 نوامبر 2018 }}، متوسط طول عمر در ایران، در زنان، ۷۴٫۶ و در مردان، ۷۲٫۱ سال است که نسبت به متوسط جهانی، بیش‌تر بوده و نسبت به آمار ۱۳۸۵، بیش از ۱ سال افزایش یافته‌است.

== جستارهای وابسته ==
* [[فهرست کشورهای جهان بر پایه امید به زندگی|فهرست کشورهای جهان بر پایه متوسط طول عمر]]

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.bbc.co.uk/persian/science/2013/05/130516_mgh_women_live_longer.shtml زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟]
* [http://www.google.com/publicdata/explore?ds=wb-wdi&met=sp_dyn_le00_in&idim=country:CAN&dl=en&hl=en&q=average+life+expectancy+canada#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=sp_dyn_le00_in&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=country&idim=country:USA:CHN:IRN&ifdim=country&hl=en_US&dl=en&ind=false مقایسه نموداری متوسط طول عمر در کشورهای جهان]
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html جدول رده‌بندی متوسط طول عمر در کشورهای جهان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181229134543/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html |date=۲۹ دسامبر ۲۰۱۸ }}

== منابع ==
{{پانویس}}
{{ویکی‌انبار-رده|Life expectancy maps of the world}}
{{طول عمر}}

[[رده:اقتصاد جمعیت]]
[[رده:بیم‌سنجی]]
[[رده:پیری]]
[[رده:پیری‌شناسی]]
[[رده:جامعه]]
[[رده:جمعیت]]
[[رده:جمعیت‌شناسی]]
[[رده:سالخوردگی]]
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • مبحث:Xjrdlg8e95fvj53mMrezatayyebi
    Mrezatayyebi (بحث | مشارکت‌ها) در «درخواست بازبینی» نظری داد (سلام. ممنونم از وقت شما. کدام بخش هنوز به صورت ماشینی باقی مانده؟ تمامی بخش‌ها رو با دست ویرایش کردم و جمله‌بندی‌ها رو اصلاح کردم. می‌شه...)
     

مبحث:Xjrdlg8e95fvj53m

Mrezatayyebi (بحث | مشارکت‌ها) در «درخواست بازبینی» نظری داد (سلام. ممنونم از وقت شما. کدام بخش هنوز به صورت ماشینی باقی مانده؟ تمامی بخش‌ها رو با دست ویرایش کردم و جمله‌بندی‌ها رو اصلاح کردم. می‌شه...)
  • ✇ویکی‌پدیا - محمدرضا طیبی
  • شوهاریMrezatayyebi
    Mrezatayyebi: ایجاد شده به‌واسطهٔ ترجمهٔ صفحهٔ «Shuhari» [[پرونده:ShuHaRi.png|بندانگشتی|240x240پیکسل| ''شوهاری'' به [[کانجی|زبان کانجی]] نوشته شده است]] '''شو ها ری''' (به [[کانجی]]: 守破離 - به [[هیراگانا]]: しゅはり) یک مفهوم در [[هنرهای رزمی ژاپنی]] است که مراحل یادگیری تا [[توانمندی|استادی]] را توصیف می کند. گاهی وقت‌ها، در سایر رشته‌ها مانند [[گو (بازی)|Go]] نیز اعمال می شود. همچنین امروزه از این مفهوم در کار‌و‌کسب و زندگی روزمره استفاده می‌شود. == لغت شناسی == ''شوهاری'' تقریباً به «نگه داشتن،
     

شوهاری

Mrezatayyebi: ایجاد شده به‌واسطهٔ ترجمهٔ صفحهٔ «Shuhari»


[[پرونده:ShuHaRi.png|بندانگشتی|240x240پیکسل| ''شوهاری'' به [[کانجی|زبان کانجی]] نوشته شده است]]
'''شو ها ری''' (به [[کانجی]]: 守破離 - به [[هیراگانا]]: しゅはり) یک مفهوم در [[هنرهای رزمی ژاپنی]] است که مراحل یادگیری تا [[توانمندی|استادی]] را توصیف می کند. گاهی وقت‌ها، در سایر رشته‌ها مانند [[گو (بازی)|Go]] نیز اعمال می شود. همچنین امروزه از این مفهوم در کار‌و‌کسب و زندگی روزمره استفاده می‌شود.

== لغت شناسی ==
''شوهاری'' تقریباً به «نگه داشتن، افتادن، شکستن» یا «پیروی از قوانین، شکستن قوانین، فراتر رفتن از قوانین» ترجمه می شود.

شوهری را می توان به 3 مفهوم (کنجی) تجزیه کرد:

* {{نیهونگو||守|'''shu'''}} «مراقبت کردن»، «پیروی کردن» - از خرد سنتی - با یادگیری اصول، فنون، کشف‌ها، و ضرب‌المثل‌ها.
* {{نیهونگو||破|'''ha'''}} «جدا شدن»، «گریختن» - از سنت - جدا شدن از توهم‌های خود، یافتن استثناهایی برای خرد سنتی، یافتن رویکردهای جدید. در برخی از سبک های موسیقی ژاپنی (گاگاکو و نوه) موتیف‌های میانه‌ی قطعه‌ی موسیقی نیز هست.

* {{نیهونگو||離|'''ri'''}} «ترک کردن»، «جدا شدن» هیچ تکنیک یا ضرب المثلی وجود ندارد، همه‌ی حرکت‌ها طبیعی هستند، با روح یکی می‌شوند و از فرم‌ها مستقلند. هیچ تکنیک یا خرد سنتی وجود ندارد، هر حرکتی مجاز است.

== تعریف ==
استاد [[آیکیدو]] [[سیشیرو اندو|، اندو سیشیرو]] ''[[شیهان]]'' چنین شرح داده است:<blockquote>«معلوم است که وقتی چیزی یاد می گیریم یا آموزش می بینیم مراحل ''شو''، ''ها'' و ''ری'' را پشت سر می‌گذاریم. این مراحل در ادامه توضیح داده شده است. در ''شو'' ، ما فرم‌ها را تکرار می‌کنیم و خود را منصبط می‌کنیم تا بدن ما شکل‌هایی را به خود بگیرد که پیشینیان ما ایجاد کرده‌اند. ما بدون تخطی، به این اشکال وفادار می‌مانیم. در مرحله بعد، در مرحله‌ی ''ها'' ، زمانی که در شکل‌ها و حرکت‌های گفته شده به خود نظم دادیم، نوآوری هایی انجام می‌دهیم. در این فرآیند ممکن است فرم‌ها شکسته و دور ریخته شوند. در نهایت، در ''ری'' ، کاملاً از فرم‌ها دور می‌شویم، دریچه‌ای را به روی تکنیک خلاقانه باز می‌کنیم و به جایی می‌رسیم که مطابق با خواسته‌های قلب/ذهن‌مان، بدون مانع عمل می‌کنیم و در حالی که قوانین تجاوز نمی‌کنیم.» <ref>[http://homepage3.nifty.com/aikido_sakudojo/Shihan_Interview_Dou144-e.html مصاحبه‌ای با Endô Seishirô Shihan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110610205348/http://homepage3.nifty.com/aikido_sakudojo/Shihan_Interview_Dou144-e.html|date=2011-06-10}} Aiki News, Dou, شماره‌ی. ۱۴۴ (۲۰۰۵). ترجمه‌ی Daniel Nishina و Akiya Hideo</ref></blockquote>

== تاریخ ==
[[پرونده:Sen_no_Rikyu_JPN.jpg|بندانگشتی|369x369پیکسل| [[سن نو ریکیو]] ، که در قرن شانزدهم بر تفکر ''چانویو'' در ''چادو'' ([[مراسم چای ژاپنی]]) تأثیر زیادی گذاشت.]]
مفهوم ''شوهاری'' اولین بار توسط فوهاکو کاواکامی با نام [[جو-ها-کیو]] در مورد آداب چای، «Sado 茶道» ارائه شد. فوهاکو فرآیند خود را بر اساس آثار [[زآمی موتوکیو|زامی موتوکیو]]، که استادِ [[نو (تئاتر)|نوه]] بود، پایه‌گذاری نمود که در آینده بخشی از فلسفه [[آیکیدو]] شد.{{مدرک|date=April 2010}}

''شوهاری را'' می‌توان به‌عنوان دایره‌هایی با مرکز مشترک (نمودار وِن دایره‌های تو در تو) در نظر گرفت، «شو» در داخلِ «ها»، و به همین ترتیب «ها» در داخل «ری» قرار دارد. فنون اساسی و دانش تغییر نمی‌کند. <ref>{{Cite web|last=|first=|authorlink=|url=http://www.shuhari.com/site/view/ShuharisMeaning.pml|title=The Meaning of Shuhari|format=|pages=|publisher=|accessdate=1 June 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081119122929/http://www.shuhari.com/site/view/ShuharisMeaning.pml|archivedate=19 November 2008}}</ref>

در طول مرحله‌ی «شو»، هنرآموز باید وفادارانه دستورهای تنها یک معلم را دنبال کند. هنرآموز هنوز آمادگی کاوش و مقایسه مسیرهای مختلف را ندارد. <ref>McCarthy, Patrick, "The World within Karate & Kinjo Hiroshi" in Journal of Asian Martial Arts, V. 3 No. 2, 1994.</ref>

== منابع ==

# به نقل از [[:en:Shuhari|نسخه‌ی انگلیسی]] مقاله
# پادکست MBATalks، [https://100mba.net/mba2253/ اپیزود ۲۲۵۳]، عُمر زینهم
[[رده:روان‌شناسی تربیتی]]
[[رده:واژگان هنرهای رزمی ژاپن]]
[[رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان ژاپنی]]
❌
❌