معرفی بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم
اتریوم، به عنوان بزرگترین بستر توسعه برنامههای غیرمتمرکز (dApps)، توانسته است انقلابی در دنیای بلاکچین ایجاد کند. با این وجود، موفقیت این شبکه محبوب بدون چالش نبوده است. یکی از اصلیترین چالشها، مشکل مقیاسپذیری است. اتریوم تنها قادر است تعداد محدودی تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند که این محدودیت منجر به کندی شبکه و هزینههای بالای گس میشود. اما آیا راهحلی برای این مشکل وجود دارد؟
پاسخ در پروژههای لایه دوم اتریوم نهفته است. این پروژهها بهعنوان زنجیرههای جانبی در کنار شبکه اصلی فعالیت میکنند و تراکنشها را خارج از زنجیره اصلی پردازش مینمایند، در حالی که همچنان از امنیت شبکه اتریوم بهره میبرند. با استفاده از این راهحل نوآورانه، ازدحام در لایه اصلی به طرز چشمگیری کاهش مییابد. در این مقاله، قصد داریم به بررسی و معرفی ۱۰ مورد از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم بپردازیم که هر کدام نقش مهمی در بهبود عملکرد این شبکه ایفا میکنند. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا با این پروژههای نوآورانه آشنا شوید.
بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم
۱۰ مورد از بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم بهترتیب حجم بازار را در لیست و جدول زیر مشاهده میکنید:
- منتل (Mantle)
- آربیتروم (Arbitrum)
- اپتیمیزم (Optimism)
- ایمیوتبل ایکس (Immutable X)
- موومنت (Movement)
- استارکنت (Starknet)
- پالیگان (Polygon)
- زیکیسینک (ZKSync)
- مانتا نتورک (Manta Network)
- آئوو (Aevo)
نام پروژه | نوع راهکار | نام توکن | حجم بازار | جزئیات بیشتر |
منتل (Mantle) | رولآپ آپتیمیستیک | MNT | ۴.۱ میلیارد دلار | تمرکز بر افزایش مقیاسپذیری و کاهش هزینههای شبکه. |
آربیتروم (Arbitrum) | رولآپ آپتیمیستیک | ARB | ۳.۴ میلیارد دلار | اولویتدهی به تراکنشهای سریع و اقتصادی. |
آپتیمیزم (Optimism) | رولآپ آپتیمیستیک | OP | ۲.۶ میلیارد دلار | سادگی و کارایی برای توسعهدهندگان دیاپ. |
ایموتیبلایکس (Immutable X) | والیدیوم | IMX | ۲.۵ میلیارد دلار | راهکاری برای ایجاد و معامله NFTها بدون هزینه گس. |
موومنت (Movement) | Move-EVM | MOVE | ۱.۸ میلیارد دلار | تجربهای سریع و کاربرپسند برای تراکنشها. |
استارکنت (Starknet) | رولآپ زیکِی | STRK | ۱.۱ میلیارد دلار | افزایش ظرفیت شبکه با استفاده از فناوری ZK. |
پالیگان (Polygon) | رولآپ زیکِی | POL | ۹۸۷ میلیون دلار | مجموعهای از ابزارهای مقیاسپذیری متنوع. |
زیکیسینک (ZKsync) | رولآپ زیکِی | ZK | ۷۷۰ میلیون دلار | تراکنشهای ایمن و سریع با فناوری اثبات دانش صفر. |
مانتا نتورک (Manta Network) | رولآپ زیکِی | MANTA | ۳۵۷ میلیون دلار | تمرکز بر حریم خصوصی و امنیت تراکنشها. |
آئوو (Aevo) | رولآپ آپتیمیستیک | AEVO | ۳۵۴ میلیون دلار | طراحی شده برای دیفای با ابزارهای پیشرفته. |
منتل (Mantle): راهکاری نوآورانه برای مقیاسپذیری اتریوم
شبکه منتل (Mantle) یکی از برجستهترین پروژههای لایه دوم برای افزایش مقیاسپذیری شبکه اتریوم است و بهعنوان نخستین محصول اصلی اکوسیستم منتل معرفی شده است. این شبکه با ماشین مجازی اتریوم (EVM) کاملاً سازگار بوده و از معماری ماژولار بهره میبرد. این معماری مدرن، عملیات مختلفی همچون اجرای تراکنشها، دسترسی به دادهها و نهاییسازی تراکنشها را به ماژولهای مستقل تقسیم میکند. این تفکیک هوشمندانه، کارایی شبکه را به میزان قابلتوجهی افزایش داده و از ازدحام در شبکه جلوگیری میکند.
استفاده از رولآپ آپتیمیستیک در کنار ساختار ماژولار، ترکیبی منحصربهفرد را ارائه میدهد که تجربه کاربری روانتر و سریعتری را فراهم کرده، در حالی که امنیت و تمرکززدایی، همچنان اولویت اصلی باقی میماند.
منتل، بهعنوان اولین پروژه لایه دوم که مستقیماً از یک DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز) سرچشمه گرفته، رویکردی نوآورانه به پذیرش فناوریهای مبتنی بر توکن ارائه میدهد. توکن بومی این شبکه، MNT، نقشی کلیدی در اکوسیستم منتل ایفا میکند. از این توکن برای پرداخت کارمزد تراکنشها، توسعه زیرساخت شبکه و همچنین مشارکت کاربران در فرایندهای حاکمیتی استفاده میشود.
این ویژگیها منتل را به یکی از پیشگامان اصلی در مسیر مقیاسپذیری و پذیرش گستردهتر بلاکچین اتریوم تبدیل کرده است.
آربیتروم (Arbitrum): یکی از پیشگامان لایه دوم اتریوم
آربیتروم (Arbitrum)، بهعنوان یکی از قدرتمندترین پروژههای لایه دوم اتریوم، توسط تیم خلاق آفچین لبز (Offchain Labs) طراحی و توسعه یافته است. این پروژه از فناوری پیشرفته رولآپ آپتیمیستیک بهره میبرد و با تمرکز بر مقیاسپذیری، توانسته ظرفیت انجام ۴۰ هزار تراکنش در ثانیه را ارائه دهد. این ویژگی آربیتروم را به یکی از سریعترین و کارآمدترین راهحلهای موجود در اکوسیستم اتریوم تبدیل کرده است.
توکن بومی این شبکه با نام ARB، در مرکز فعالیتهای اکوسیستم آربیتروم قرار دارد. این توکن نهتنها برای انجام تراکنشها، بلکه برای مشارکت کاربران در حاکمیت شبکه نیز مورد استفاده قرار میگیرد. کاربران میتوانند با استفاده از ARB، در تصمیمگیریهای کلیدی مانند توسعه پروتکل و تخصیص منابع مالی شبکه رأی دهند و در ساخت آینده این فناوری مشارکت داشته باشند.
یکی دیگر از مزایای آربیتروم، امکان انتقال ساده اتریوم از طریق پل بلاکچینی (Bridge) به این شبکه است. این قابلیت به کاربران اجازه میدهد بهراحتی داراییهای خود را به آربیتروم منتقل کرده و از مزایای سرعت بالا و هزینه کمتر این شبکه بهرهمند شوند.
آربیتروم با تمرکز بر امنیت، سرعت و مقیاسپذیری، نقشی کلیدی در تکامل شبکه اتریوم و توسعه برنامههای غیرمتمرکز ایفا میکند.
آپتیمیزم (Optimism): یکی از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم
آپتیمیزم (Optimism)، بهعنوان یکی از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم، در اواخر سال ۲۰۲۲ راهاندازی شد و از همان ابتدا توانست جایگاه ویژهای در میان کاربران و توسعهدهندگان به دست آورد. این شبکه از فناوری رولآپ آپتیمیستیک بهره میبرد که به آن امکان انجام تراکنشهای سریع و کمهزینه را میدهد. این ویژگیها آپتیمیزم را به گزینهای جذاب برای توسعهدهندگان برنامههای غیرمتمرکز و کاربران بلاکچین تبدیل کرده است.
توکن بومی آپتیمیزم، OP، نقشی کلیدی در حاکمیت این شبکه ایفا میکند. دارندگان این توکن میتوانند در تصمیمگیریهای آینده شبکه مشارکت داشته باشند و نقش فعالی در توسعه و پیشرفت آن ایفا کنند.
از نظر حجم بازار، آپتیمیزم با ارزش ۲.۶ میلیارد دلار در رتبه سوم میان بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم قرار دارد. این جایگاه نشاندهنده اعتماد و استقبال گسترده از این شبکه در جامعه بلاکچین است.
آپتیمیزم با ارائه ترکیبی از سرعت بالا، هزینه پایین، و قابلیت حاکمیت غیرمتمرکز، توانسته است جایگاهی مستحکم در میان پروژههای برتر لایه دوم اتریوم کسب کند و به یکی از بازیگران اصلی در توسعه مقیاسپذیری این اکوسیستم تبدیل شود.
ایموتبلایکس (Immutable X): راهکاری پیشرفته برای NFTها و بازیهای بلاکچینی
ایموتبلایکس (Immutable X) یکی از برجستهترین لایه دومهای اتریوم است که بهطور ویژه برای پشتیبانی از توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) و بازیهای بلاکچینی طراحی شده است. این پلتفرم به دلیل توانایی میزبانی بازیهای وب ۳.۰، مانند گادز آنچین (Gods Unchained) و ایلوویوم (Illuvium)، به یک گزینه محبوب در میان توسعهدهندگان و گیمرهای بلاکچینی تبدیل شده است.
ایموتبلایکس از راهحل مقیاسپذیری والیدیوم (Validium) استفاده میکند که به کاربران اجازه میدهد بدون مواجهه با تأخیر و هزینههای بالا، به راحتی خرید، فروش و تعامل با NFTها را انجام دهند. یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این شبکه، حذف هزینه گاز برای معاملات NFT است که مبادلات را برای کاربران مقرونبهصرفهتر و در دسترستر کرده است.
این پروژه با هدف بهبود عملکرد و کاهش هزینههای تراکنش، به یکی از مهمترین گزینهها برای علاقهمندان به لایه دومهای اتریوم و توسعهدهندگان NFT تبدیل شده است. ایموتبلایکس با ارائه تجربهای سریع، ایمن و اقتصادی، نقش مهمی در پیشرفت اکوسیستم اتریوم ایفا میکند و گزینهای ایدهآل برای کسانی است که به دنبال بسترهای نوآورانه در دنیای بلاکچین هستند.
موومنت (Movement): شبکهای پیشرو برای اتصال Move و اتریوم
موومنت (Movement) یک اکوسیستم نوآورانه و ماژولار است که بر پایه زبان برنامهنویسی Move طراحی شده و با هدف ایجاد پل ارتباطی بین اکوسیستمهای Move و ماشین مجازی اتریوم (EVM) توسعه یافته است. این شبکه به توسعهدهندگان امکان میدهد تا برنامههای بلاکچینی ایمن، کارآمد و قابل همکاری ایجاد کنند و قابلیتهایی پیشرفته را به پروژههای بلاکچینی اضافه نمایند.
موومنت بهعنوان اولین شبکه لایه دوم از نوع Move-EVM در اتریوم، ابزارهای متنباز و پروتکلهای منحصربهفردی ارائه میدهد که پذیرش زبان Move را در اکوسیستم بلاکچین تسهیل میکند. با استفاده از این شبکه، توسعهدهندگان قادرند رولآپهایی با کارایی بالا بر پایه Move VM راهاندازی کنند و از امکانات گستردهای که این فناوری فراهم میکند بهرهمند شوند.
موومنت لبز (Movement Labs) که توسط سرمایهگذاران بزرگی مانند پالیچین کپیتال، آرکیتایپ، و بایننس لبز حمایت میشود، در حال متحول کردن همکاری بین بلاکچینها است. این پروژه نه تنها فناوریهای مبتنی بر Move را در اکوسیستم وب ۳ گسترش میدهد، بلکه نقش مهمی در تسریع پذیرش این زبان برنامهنویسی در سطح جهانی ایفا میکند.
موومنت بهعنوان یک نوآوری در لایه دومهای اتریوم، راهحلی قدرتمند برای توسعهدهندگان ارائه میدهد که به دنبال ساخت برنامههای پیشرفته و تقویت همکاری بین بلاکچینها هستند.
استارکنت (Starknet): راهکاری پیشرفته برای مقیاسپذیری اتریوم
استارکنت (Starknet)، یک شبکه لایه دوم اتریوم است که توسط شرکت نوآور استارکویر (StarkWare) توسعه یافته است. این شبکه با بهرهگیری از فناوری رولآپ زیکِی (ZK Rollup)، بهعنوان یکی از پیشرفتهترین راهحلهای مقیاسپذیری برای اتریوم شناخته میشود.
یکی از ویژگیهای برجسته استارکنت، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این قابلیت به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا برنامههای غیرمتمرکز پیچیده و نوآورانه را بهطور مستقیم بر روی این پلتفرم طراحی، توسعه و مستقر کنند، بدون اینکه نیاز به تغییر در ساختار یا عملکرد برنامههای خود داشته باشند.
در ماههای اخیر، استارکنت با توزیع توکن بومی خود، STRK، از طریق ایردراپ، توجه کاربران و سرمایهگذاران بسیاری را به خود جلب کرده است. این اقدام، نه تنها استقبال گستردهای را در پی داشته، بلکه موجب افزایش فعالیت در اکوسیستم این شبکه شده است.
علاوه بر این، رشد مداوم ارزش کل قفل شده (TVL) در استارکنت، نشاندهنده پذیرش رو به افزایش این شبکه توسط جامعه بلاکچین است. استارکنت با ترکیب سرعت، امنیت و کارایی، به یکی از پیشگامان اصلی در حوزه لایه دومهای اتریوم تبدیل شده و نقش کلیدی در پیشرفت این اکوسیستم ایفا میکند.
پالیگان
پالیگان (Polygon) یکی از مشهورترین و پرکاربردترین شبکهها در دنیای بلاکچین است که روزانه بیش از ۳۵۰ هزار کاربر فعال را جذب میکند. این شبکه با توانایی انجام ۷۰۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS)، تجربهای سریع و کارآمد را برای کاربران خود فراهم کرده است.
اگرچه پالیگان در گذشته بهعنوان یک شبکه مستقل از اتریوم تلقی میشد، اما با معرفی قابلیت Polygon zkEVM و استفاده از فناوری رولآپ زیکِی، اکنون کاملاً با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار شده است. این تطبیقپذیری، پالیگان را قادر میسازد تا بهصورت یکپارچه با قراردادهای هوشمند و ابزارهای توسعه اتریوم کار کند و به یکی از قدرتمندترین گزینهها برای توسعهدهندگان برنامههای غیرمتمرکز تبدیل شود.
POL، توکن بومی پالیگان، جایگاه ویژهای در میان ارزهای دیجیتال دارد. این توکن از نظر ارزش بازار در فهرست ۵۰ ارز برتر قرار گرفته است. یکی از نکات مثبت این توکن، در گردش بودن حدود ۹۹ درصد از کل عرضه آن است که خطر آزادسازی قیمت را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد.
پالیگان با ارائه ترکیبی از سرعت، سازگاری، و امنیت، به یکی از پیشروترین پروژهها در زمینه مقیاسپذیری تبدیل شده و همچنان نقش مهمی در پیشرفت دنیای بلاکچین و توسعه فناوریهای غیرمتمرکز ایفا میکند.
زیکیسینک
زیکیسینک (zkSync)، یک راهکار پیشرفته مقیاسپذیری است که توسط شرکت مَتِر لبز (Matter Labs) توسعه یافته و از فناوری نوآورانه رولآپ زیکِی (ZK Rollup) بهره میبرد. این فناوری به شبکه اجازه میدهد با حفظ امنیت بالا، سرعت تراکنشها را به میزان قابلتوجهی افزایش داده و هزینههای مرتبط با تراکنشها را کاهش دهد.
این پروژه با هدف ایجاد محیطی ساده و کاربرپسند طراحی شده و با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، توسعهدهندگان را قادر میسازد به راحتی برنامههای غیرمتمرکز خود را بر روی این بستر اجرا کنند. این ویژگی زیکیسینک را به یکی از جذابترین گزینهها برای توسعهدهندگان و کاربران در اکوسیستم بلاکچین تبدیل کرده است.
برای مدت طولانی، زیکیسینک بدون توکن فعالیت میکرد تا اینکه در ژوئن ۲۰۲۴ توکن خود با نام ZK را معرفی کرد. در همین راستا، یک ایردراپ نیز برگزار شد که در آن بخشی از توکنها به کاربران فعال شبکه اختصاص یافت. این اقدام، باعث استقبال گسترده کاربران و افزایش تعاملات در اکوسیستم زیکیسینک شد.
زیکیسینک با تمرکز بر امنیت، سرعت و سازگاری، به یکی از مهمترین پروژههای بلاکچینی تبدیل شده که آینده مقیاسپذیری را بازتعریف میکند و تجربهای متفاوت را برای توسعهدهندگان و کاربران به ارمغان میآورد.
مانتا نتورک
شبکه مانتا (Manta Network) با ارائه یک اکوسیستم ماژولار و متمرکز بر حریم خصوصی و مقیاسپذیری، به یکی از پیشگامان دنیای بلاکچین تبدیل شده است. این شبکه با معماری دوگانه و استفاده از ابزارهای دانش صفر (ZK)، توسعهدهندگان را قادر میسازد برنامههایی با ویژگیهای پیشرفته حریم خصوصی ایجاد کنند.
توکن بومی MANTA نیز نقشی کلیدی در این اکوسیستم ایفا میکند و به تقویت جامعه و رشد شبکه کمک میکند. تمرکز اصلی مانتا بر حریم خصوصی، مقیاسپذیری، و تعامل با جامعه، آن را به یک بازیگر برجسته در عرصه برنامههای غیرمتمرکز تبدیل کرده است.
آئوو (Aevo): صرافی غیرمتمرکز با عملکردی متمرکز
آئوو (Aevo) یک صرافی غیرمتمرکز پیشرفته است که بهطور خاص بر روی معاملات آتی و پرپچوال تمرکز دارد. این صرافی بر پایه لایه دوم اختصاصی خود ساخته شده که از فناوری رولآپ آپتیمیستیک بهره میبرد و امکان پردازش بیش از ۵,۰۰۰ تراکنش در ثانیه و مدیریت بیش از ۳۰ میلیارد دلار حجم معاملات را فراهم میکند.
آئوو از یک مدل ترکیبی استفاده میکند که شامل دفتر سفارش مرکزی خارج از زنجیره برای تطبیق معاملات و تسویه نهایی آنها بر روی زنجیره با کمک قراردادهای هوشمند است. این طراحی، عملکردی مشابه صرافیهای متمرکز با تأخیر کم و سرعت بالا ارائه میدهد، در حالی که امنیت و شفافیت مدل غیرمتمرکز را نیز حفظ میکند.
آئوو توسط تیمی توسعه یافته که پیشتر پروژه موفق ریبون فایننس (Ribbon Finance) را راهاندازی کردهاند. این سابقه موفق، آئوو را به یک پلتفرم قابل اعتماد و نوآورانه در دنیای معاملات غیرمتمرکز تبدیل کرده است.
راهکار مقیاسپذیری لایه دوم چیست؟
تصور کنید یک بزرگراه شلوغ، شهرهای مختلف را به هم متصل میکند. این بزرگراه همانند بلاکچین اصلی است که کاربران بسیاری از آن برای انتقال داراییها و اطلاعات استفاده میکنند. اما با افزایش تعداد کاربران، ازدحام ایجاد شده و سرعت کاهش مییابد، بهطوری که انتقال داراییها و اطلاعات کارآمد و سریع برای افراد دشوار میشود.
برای رفع این مشکل، یک بزرگراه موازی یا راهحل مقیاسپذیری لایه دوم در بالای بزرگراه اصلی ساخته میشود. پروژههای لایه دوم اتریوم، پروتکلهای پیشرفتهای هستند که بر پایه بلاکچین اتریوم توسعه یافتهاند و با هدف افزایش ظرفیت شبکه و کاهش هزینههای تراکنش طراحی شدهاند. این پروژهها تراکنشها را خارج از بلاکچین اصلی انجام داده و نتایج را بعداً به شبکه اصلی منتقل میکنند، که این فرآیند باعث کاهش بار شبکه و افزایش کارایی آن میشود.
ماهیت راهحلهای لایه دوم اتریوم
راهکارهای لایه دوم توانایی دستهبندی یا پردازش تراکنشها جدا از بلاکچین اصلی را دارند. آنها تراکنشها را با روشهای مختلف جمعآوری کرده و نتایج نهایی را در لایه اول ادغام میکنند. این فرآیند:
- سرعت تراکنشها را افزایش میدهد.
- هزینهها را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهد.
زیرا بخش عمدهای از عملیات محاسباتی به جای انجام در بلاکچین اصلی، به لایه دوم منتقل میشود.
پروژههای لایه دوم، امنیت و غیرمتمرکز بودن شبکه اصلی اتریوم را حفظ کرده و از زیرساخت آن برای تأیید و تسویه نهایی تراکنشها استفاده میکنند. این روش نهتنها مقیاسپذیری را بهبود میبخشد، بلکه فرصتهای جدیدی را برای توسعهدهندگان و کاربران برنامههای غیرمتمرکز ایجاد میکند و اتریوم را برای پذیرش گستردهتر آمادهتر و کاربردیتر میسازد.
انواع راهکارهای مقیاسپذیری
راهکارهای لایه دوم شامل مجموعهای از تکنیکها هستند که با جابهجایی برخی فرآیندها از بلاکچین اصلی، به بهبود مقیاسپذیری و کارایی شبکهها کمک میکنند. در چند سال گذشته، روشهای مختلفی در این حوزه معرفی شدهاند که هر یک مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند. در ادامه، انواع راهکارهای مقیاسپذیری لایه دوم اتریوم مورد بررسی قرار میگیرند.
۱-استیت چنل (State Channel)
استیت چنل (State Channel) یک روش است که به کاربران اجازه میدهد تراکنشهای خود را خارج از بلاکچین اصلی انجام دهند. این کار باعث میشود سرعت تراکنشها بیشتر و هزینهها کمتر شود.
برای مثال، تصور کنید دو نفر در حال بازی هستند. به جای اینکه هر حرکت را ثبت کنند، فقط نتیجه نهایی را اعلام میکنند. استیت چنل هم همین کار را برای بلاکچین انجام میدهد: تمام تراکنشها خارج از شبکه اصلی انجام میشوند و فقط نتیجه نهایی روی بلاکچین ثبت میشود.
این روش باعث کاهش شلوغی شبکه و ارزانتر شدن تراکنشها میشود. شبکه لایتنینگ بیتکوین یکی از نمونههای موفق استیت چنل است.
۲-پلاسما (Plasma): یکی از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم
پلاسما (Plasma) یکی از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم است که مانند بلاکچینهای کوچک ساخته شده بر روی بلاکچین اصلی عمل میکند. این زنجیرههای کوچک، تراکنشها را بهصورت خارج از زنجیره انجام میدهند و تنها نتیجه نهایی را برای ثبت به بلاکچین اصلی ارسال میکنند.
برای درک بهتر، میتوان پلاسما را به یک کلاس ورزش تشبیه کرد؛ جایی که دانشآموزان در گروههای کوچک بازی میکنند و معلم تنها نتایج نهایی را ثبت میکند. این روش به کاهش بار روی بلاکچین اصلی کمک کرده و منجر به انجام تراکنشهای سریعتر و ارزانتر میشود.
با این حال، پلاسما در مقایسه با سایر بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم، مانند رولآپها، پذیرش کمتری داشته است. اما همچنان یک راهحل کاربردی و مؤثر برای بهبود مقیاسپذیری بلاکچین به شمار میآید.
۳-رولآپ آپتیمیستیک
رولآپهای آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) مانند خطوط سریعالسیر در یک بزرگراه شلوغ عمل میکنند. در این مدل، تراکنشهای بسیاری با هم ترکیب شده و بهصورت یک دسته به شبکه اصلی ارسال میشوند. این روش باعث میشود سرعت تراکنشها افزایش یابد و هزینهها کاهش پیدا کنند.
این رولآپها به نام مجموعههای خوشبینانه نیز شناخته میشوند، زیرا فرض میکنند تمامی تراکنشها بهطور پیشفرض صحیح هستند و هیچ محاسباتی در این فرآیند انجام نمیشود. اما امنیت شبکه همچنان حفظ میشود.
اگر کسی به درستی یک تراکنش را به چالش بکشد، مانند یک پلیس راهنمایی و رانندگی، آن تراکنش برای بررسی کامل به شبکه اصلی اتریوم ارسال میشود. در صورت نادرست بودن چالش، فرد متخلف باید جریمهای تحت عنوان گس فی پرداخت کند. این سازوکار از ادعاهای بیاساس جلوگیری کرده و عملکرد روان شبکه را تضمین میکند.
به طور خلاصه، رولآپهای آپتیمیستیک راهی برای افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنشها هستند، در حالی که امنیت بلاکچین اصلی اتریوم همچنان حفظ میشود.
۴-رولآپ زیکِی
رولآپهای زیکِی (ZK-Rollups)، یکی از پیشرفتهترین راهحلهای لایه دو اتریوم، بر سرعت، امنیت و حفظ حریم خصوصی تمرکز دارند. مشابه رولآپهای آپتیمیستیک، این راهکارها تراکنشها را به صورت دستهای و خارج از زنجیره اصلی پردازش میکنند. اما تفاوت اصلی در شیوه تأیید تراکنشها است.
در رولآپهای زیکِی، بهجای استفاده از دوره چالش، دادههای تراکنشها فشرده شده و به شکل اثبات رمزنگاری به شبکه اصلی ارسال میشوند. این روش به اتریوم امکان میدهد تا صحت کل دسته تراکنشها را بدون نیاز به بررسی تکتک تراکنشها تأیید کند.
ویژگی دیگر رولآپهای زیکِی، استفاده از فناوری اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) است. این فناوری به کاربران اجازه میدهد بدون اشتراکگذاری اطلاعات حساس، تراکنشهای خود را اعتبارسنجی کنند، که این امر حریم خصوصی بیشتری را برای آنها فراهم میکند.
به طور کلی، رولآپهای زیکِی یک راهحل مقیاسپذیری قدرتمند هستند که نهتنها سرعت و کارایی را افزایش میدهند، بلکه امنیت و حفظ حریم خصوصی را نیز در اولویت قرار میدهند.
۵-والیدیوم (Validium): راهکاری برای مقیاسپذیری با ذخیره دادهها خارج از زنجیره
والیدیوم (Validium)، یکی از راهحلهای لایه دوم اتریوم، با هدف افزایش سرعت و مقیاسپذیری طراحی شده است. این فناوری شباهت زیادی به رولآپهای زیکِی (ZK-Rollups) دارد، زیرا هر دو از اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) برای تأیید تراکنشها استفاده میکنند. اما تفاوت کلیدی در محل ذخیره دادهها است.
در والیدیوم، دادههای تراکنش خارج از زنجیره اصلی ذخیره میشوند، در حالی که در رولآپ زیکِی، این دادهها روی زنجیره اصلی نگهداری میشوند. این طراحی به والیدیوم اجازه میدهد تا مقیاسپذیری بیشتری ارائه دهد و تا ۱۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند.
اما این روش معایب خود را نیز دارد. با ذخیره دادهها خارج از زنجیره، کاربران به اعتبارسنجها متکی میشوند تا به اطلاعات تراکنش خود دسترسی داشته باشند. این وابستگی میتواند خطر سانسور یا عدم دسترسی به دادهها را ایجاد کند.
بهطور کلی، والیدیوم با افزایش سرعت و مقیاسپذیری، گزینهای قدرتمند برای برنامههایی است که نیاز به پردازش تراکنشهای بالا دارند، اما همچنان باید چالشهای مرتبط با امنیت دادهها و دسترسی را مدیریت کند.
کلام آخر بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم
بهگفته بسیاری از کارشناسان، بهترین پروژه های لایه دوم اتریوم برای رشد و توسعه قابلتوجهی آماده هستند. این راهحلها برای افزایش سرعت و کارایی بلاک چین اتریوم طراحی شدهاند و نیاز روزافزون به مقیاسپذیری را تا حد زیادی برطرف میکنند.
رقابت در فضای لایه دو شدید شده است و تعداد پروژهها نیز درحال افزایش است، هرچند در مجموع، پیشرفتهای نوآوری و فناوری استفاده شده در پروژهها احتمالاً به نفع همه خواهد بود. اگرچه مشخص نیست که کدام راهحل دوام خواهد آورد، انتظار میرود مقیاسپذیری بلاک چین اتریوم بهطور مداوم در حال تکامل و رشد باشد و این احتمال هست که راهحلهای لایه دوم در آینده، رایجتر و نوآورانهتر شوند.
سئوالات متداول
-
بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم کدام هستند؟
بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم شامل آربیتروم (Arbitrum)، آپتیمیزم (Optimism)، پالیگان (Polygon)، زیکیسینک (zkSync)، و استارکنت (Starknet) هستند. این پروژهها با هدف افزایش مقیاسپذیری، کاهش هزینهها و بهبود سرعت تراکنشها توسعه یافتهاند و هر یک ویژگیهای منحصربهفردی را ارائه میدهند.
-
چرا به پروژههای لایه دوم اتریوم نیاز داریم؟
شبکه اصلی اتریوم در زمانهای اوج استفاده، با ازدحام مواجه میشود که باعث افزایش هزینههای گس و کاهش سرعت تراکنشها میشود. پروژههای لایه دوم اتریوم این مشکلات را حل میکنند، زیرا تراکنشها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و تنها دادههای ضروری را به شبکه اصلی ارسال میکنند.
-
تفاوت رولآپهای آپتیمیستیک و رولآپهای زیکِی چیست؟
رولآپهای آپتیمیستیک (Optimistic Rollups) تراکنشها را بدون انجام محاسبات ثبت میکنند و فرض میکنند که همه تراکنشها معتبر هستند، مگر اینکه کسی آنها را به چالش بکشد. از طرف دیگر، رولآپهای زیکِی (ZK Rollups) از اثبات دانش صفر برای تأیید صحت تراکنشها استفاده میکنند و امنیت بیشتری را ارائه میدهند، اما معمولاً اجرای پیچیدهتری دارند.
-
آیا پروژههای لایه دوم اتریوم امن هستند؟
بله، اکثر پروژههای لایه دوم اتریوم از امنیت شبکه اصلی بهره میبرند. برای مثال، فناوریهایی مانند رولآپ زیکِی و والیدیوم از زیرساختهای رمزنگاری پیشرفته استفاده میکنند که باعث میشود تراکنشها در این لایهها ایمن و قابل اعتماد باشند.
-
چگونه میتوانم از بهترین پروژههای لایه دوم اتریوم استفاده کنم؟
برای استفاده از پروژههای لایه دوم اتریوم، میتوانید داراییهای خود را از طریق یک پل بلاکچینی (Bridge) به این شبکهها منتقل کنید. پس از آن، میتوانید از مزایای کارمزدهای پایینتر، سرعت بالاتر تراکنشها و امکانات متنوعی مانند معاملات دیفای، NFT، و برنامههای غیرمتمرکز بهرهمند شوید.